Εκτιμάται ότι 2-3 εκατομμύρια ενήλικες στη Μ. Βρετανία και 23 εκατομμύρια στις Η.Π.Α. έχουν σημαντικές δυσκολίες στην ανάγνωση και γραφή. (Αντίστοιχες έρευνες για την Ελλάδα δεν έχουν δυστυχώς γίνει).

Οι ενήλικες που αντιμετωπίζουν προβλήματα με το γραπτό λόγο δεν εμπίπτουν όλοι στην ίδια κατηγορία:

• Μία μεγάλη μερίδα αυτών των ατόμων είναι οι οργανικά και λειτουργικά αναλφάβητοι. Σ’ αυτούς ανήκουν και τα άτομα με γενικευμένες δυσκολίες, μεταξύ των οποίων και τις δυσκολίες του γραπτού λόγου (πχ. άτομα με νοητική υστέρηση)

• Μια άλλη μερίδα αποτελούν τα άτομα που ενώ είχαν κατακτήσει το μηχανισμό της ανάγνωσης και γραφής, εξαιτίας εγκεφαλικών βλαβών (αρρώστιες, τραυματισμοί, μολύνσεις) αντιμετωπίζουν στη συνέχεια μεγάλα ή μικρότερα προβλήματα με το γραπτό λόγο (πχ. επίκτητη Δυσλεξία)

• Τέλος, ένα μεγάλο μέρος των ατόμων αυτών παρουσιάζουν ειδική μαθησιακή δυσκολία

Oι ειδικές μαθησιακές δυσκολίες (όπως η Δυσλεξία) είναι αναπτυξιακές δυσκολίες, που σημαίνει ότι συνοδεύουν το άτομο στη διάρκεια της ζωής του, εκδηλώνοντας συμπτώματα που διαφοροποιούνται ανάλογα με τη χρονολογική και σχολική του ηλικία. Αναμένουμε λοιπόν, ότι ως ενήλικας, το άτομο με ειδική μαθησιακή δυσκολία θα αντιμετωπίζει πολύ λιγότερα προβλήματα από αυτά που τον ταλαιπωρούσαν ως παιδί. Ειδικά σχεδιασμένα προγράμματα αποκατάστασης έχουν πολλές φορές τη δυνατότητα να αποκαταστήσουν πλήρως τα συμπτώματα των δυσκολιών. Ακόμη όμως και στις περιπτώσεις που το άτομο δεν δεχτεί ειδική βοήθεια, συνήθως, το καλό νοητικό δυναμικό του αλλά και η συσσωρευμένη σχολική εμπειρία επιτρέπουν στο άτομο να επινοήσει τεχνικές που θα του επιτρέψουν (στην πορεία) να αντισταθμίσει πολλές από τις προηγούμενες δυσκολίες του.

Βέβαια, ορισμένες δυσκολίες συνήθως παραμένουν. Έτσι, ο δυσλεξικός ενήλικας, θα παραμείνει (σχεδόν στο σύνολο των περιπτώσεων) δυσορθόγραφος, παρόλο που ενδέχεται να διαβάζει με την ευχέρεια του μέσου αναγνώστη.

Το πρώτο μέλημα του ενήλικα που εξακολουθεί να εκδηλώνει συμπτώματα της ειδικής μαθησιακής δυσκολίας είναι να αποδεχτεί το πρόβλημα – εάν δεν το έχει ήδη κάνει, με τη βοήθεια γονέων και ειδικών σε μικρότερη ηλικία. Καλό θα είναι επίσης να ενημερώσει και όσους εμπλέκονται άμεσα στην προσωπική και επαγγελματική του ζωή για τη φύση και το βαθμό του προβλήματος, εφόσον κάτι τέτοιο θα προλάβει καταστάσεις όπου το άτομο θα νιώσει πιθανόν εκτεθειμένο (πχ. όταν θα αναγκαστεί να αφήσει ένα ιδιόχειρο ανορθόγραφο μήνυμα ή όταν υποχρεωθεί να διαβάσει μεγαλόφωνα την πρότασή του στη συνάντηση της εταιρείας).

Σήμερα, στη διάθεση ενός ενήλικα υπάρχει –ευτυχώς- πλήθος εύχρηστων τεχνικών μέσων που μπορούν να διευκολύνουν τη σχέση του με το γραπτό λόγο:

• Έτσι, σε διαλέξεις ή σεμινάρια, ένα δημοσιογραφικό κασετοφωνάκι αντικαθιστά επαρκέστατα τα σκόρπια φύλλα των κακογραμμένων σημειώσεων. Στη χειρότερη περίπτωση, αν δεν έχετε προνοήσει για κάτι τέτοιο, απλώς χρησιμοποιήστε το κοντινότερο φωτοτυπικό μηχάνημα για να αναπαράγετε τις σημειώσεις των ευγενικών καλλιγράφων φίλων σας.

• Μια ηλεκτρονική γραφομηχανή και ένα κομπιούτερ μπορούν επίσης να παράσχουν σημαντική βοήθεια, στις περιπτώσει όπου απαιτείται η καλή εμφάνιση του γραπτού μας.

• Επιπλέον, ο ορθογραφικός και γραμματικός έλεγχος του κομπιούτερ γίνεται το μαγικό ραβδάκι στα χέρια των δυσορθόγραφων, που παύουν έτσι να αγχώνονται για τα 5 [ι] και τα 2 [ο] και [e].

• Οι ηλεκτρονικές ατζέντες από την άλλη, καταργούν τα προχειρογραμμένα σημειώματα με τις δυσανάγνωστες διευθύνσεις και τηλέφωνα.

• Τα ορθογραφικά λεξικά (ηλεκτρονικά αλλά και τσέπης) διορθώνουν ή επιβεβαιώνουν ανά πάσα στιγμή τις ορθογραφικές επιλογές μας.

• Τα κομπιουτεράκια λύνουν ταχύτατα και αλάνθαστα το πρόβλημα των αριθμητικών πράξεων.

Για όσους συμμετέχουν σε σχολικές εξετάσεις, έχουν θεσπιστεί ειδικές νομοθετικές ρυθμίσεις που απαλλάσσουν από γραπτή εξέταση, εφόσον προσκομισθεί βεβαίωση από εξουσιοδοτημένο (δημόσιο) ιατροπαιδαγωγικό φορέα.

Σε πανεπιστήμια και άλλα εκπαιδευτικά ιδρύματα του εξωτερικού δε, υπάρχει μεγαλύτερη μέριμνα: περισσότερο ευνοϊκές ρυθμίσεις, προγράμματα αποκατάστασης που μπορούν να παρακολουθήσουν οι φοιτητές με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες, ηχογραφημένα βιβλία που εξασφαλίζουν τη γνώση απαλλάσσοντας από την ανάγνωση.

Οι ενήλικες με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες θα πρέπει να γνωρίζουν, ότι τα προβλήματα στην ανάγνωση και γραφή/ορθογραφία αποκαθίστανται σε κάθε ηλικία. Καθώς ένα πρόγραμμα αποκατάστασης σχεδιάζεται πάνω στις ιδιαίτερες δυσκολίες και ανάγκες του συγκεκριμένου ατόμου, τα ενήλικα προγράμματα είναι συνήθως ταχύρυθμα και με ιδιαίτερα υψηλά ποσοστά επιτυχίας. Κι αυτό γιατί η απόφαση ενός ενήλικα να ξεκινήσει ένα πρόγραμμα αποκατάστασης είναι συνήθως προϊόν προσωπικής, ελεύθερης και ώριμης, επιλογής. Είναι επομένως εκ των προτέρων δεδομένη η συνεργασιμότητα του ατόμου και η συστηματικότητα με την οποία προτίθεται να δουλέψει.

Πηγή: Κέντρο Λόγου ΕΥ ΛΕΓΕΙΝ