Αριστερό ή δεξί χεράκι; Σε ποιο θα δείξει προτίμηση το παιδί, σε ποια ηλικία; Κι αν διαλέξει το αριστερό; Είναι πρόβλημα;

Το μωρό φέρνει στο στοματάκι και τα δυο του χεράκια, πότε το δεξί, πότε το αριστερό, χωρίς να τα διακρίνει. Γύρω στους 4 και μέχρι τους 8 μήνες χρησιμοποιεί πλέον εξίσου επιδέξια και τα δυο χεράκια για να αρπάξει και να φέρει στο στόμα του αντικείμενα. Στους 11 μήνες πιάνει το αντικείμενό σφίγγοντάς το ανάμεσα στο λυγισμένο δείκτη και στον αντίχειρα. Στο τέλος πλέον του πρώτου χρόνου ενδιαφέρεται για λεπτομέρειες στα παιχνίδια του (τα ματάκια της κούκλας, τις πρίζες) και τις αγγίζει με τεντωμένο δείκτη

Στα 2 χρόνια το παιδί έχει αποκτήσει έλεγχο των χεριών του: επιλέγει π.χ. το δεξί για να φάει ή να δείχνει και το αριστερό για να κάνει κάτι άλλο. Ωστόσο, είναι ακόμη νωρίς για να διαπιστώσετε εάν είναι αριστερόχειρας ή δεξιόχειρας. Κάτι τέτοιο μπορεί να φανεί –το νωρίτερο- γύρω στα 3 χρόνια, αν και πολλά παιδιά αμφιταλαντεύονται έως τα 5. Τα δεδομένα των ερευνών πάντως, αναφέρουν ως αριστερόχειρο ένα 10% του παγκόσμιου πληθυσμού.

Στο παρελθόν, η προκατάληψη που ήθελε την αριστεροχειρία ως μη-φυσιολογική επιλογή και ένδειξη ευρύτερων γνωστικών ή άλλων προβλημάτων ανησυχούσε τους γονείς και ταλαιπωρούσε τα παιδιά. Ευτυχώς στις μέρες μας, ο μύθος καταρρίφθηκε, καθώς έχουν δοθεί απαντήσεις σε ποικίλα σχετικά ερωτήματα, όπως:

• Η αριστεροχειρία είναι κληρονομική;

Όχι απαραίτητα. Η προτίμηση του χεριού προσδιορίζεται με τρόπους πολυσύνθετους τόσο από γενετικούς όσο και από περιβαλλοντικούς παράγοντες. Ωστόσο, εάν ένας από τους γονείς είναι αριστερόχειρας, ενδέχεται αυτό εμμέσως να επηρεάσει και την επιλογή του παιδιού.

• Πώς εξηγείται η αριστεροχειρία;

Η χρήση του αριστερού ή δεξιού χεριού οφείλεται στις εντολές που στέλνει ένα τμήμα του εγκεφάλου στις νευρικές απολήξεις των άκρων. Τα τμήματα του εγκεφάλου που βρίσκονται αριστερά στέλνουν εντολές στο δεξί μέρος του σώματος, ενώ το δεξί ημισφαίριο δίνει εντολές στο αριστερό τμήμα του σώματος. Η επικράτηση του ενός ή του άλλου ημισφαιρίου στον έλεγχο της κίνησης του παιδιού ονομάζεται πλευρίωση.

Υπάρχει όμως και ένα μικρό ποσοστό παιδιών που χρησιμοποιούν εξίσου με την ίδια ευκολία και άνεση και τα δύο χέρια. Αυτά ονομάζονται «αμφιδέξιοι». Συμβαίνει σπάνια, και δεν αποτελεί ούτε ταλέντο ούτε δυσλειτουργία. Ωστόσο, για να χαρακτηριστεί ένα παιδί αμφιδέξιο, θα πρέπει με συστηματικότητα να χρησιμοποιεί εναλλακτικά και εξίσου αποτελεσματικά και τα δυο του χέρια σε διάφορες δραστηριότητες, ήδη για 6-7 χρόνια.

• Η αριστεροχειρία μπορεί να δημιουργήσει μαθησιακά προβλήματα;

Όχι. Η αριστεροχειρία δεν έχει καμιά επίδραση στις γνωστικές ικανότητες του παιδιού. Η εκδήλωση μαθησιακών προβλημάτων σε έναν αριστερόχειρα είναι ωστόσο εξίσου πιθανή, όσο και σε έναν δεξιόχειρα και καθόλου δεν επηρεάζεται από την επιλογή του «καλού» χεριού.

• Η αριστεροχειρία δημιουργεί προβλήματα στη γραφή;

ΟΧΙ. Αν προσπαθήσετε να επιβάλλεται τη χρήση του δεξιού χεριού σ’ ένα μικρό αριστερόχειρα πηγαίνετε ενάντια στη φυσική οργάνωση του ελέγχου και της χρήσης του σώματος του και αυτό είναι που ενδέχεται να επηρεάσει την εκμάθηση της γραφής και την ποιότητα του γραφικού χαρακτήρα. Ωστόσο, εκείνο που οφείλετε να κάνετε, είναι να του συστήσετε το σωστό τρόπο για να κρατά το μολύβι, έτσι ώστε να μην κρύβει ό,τι έχει ήδη γράψει.

• Ο αριστερόχειρας αντιμετωπίζει πρακτικά προβλήματα;

Ναι, και είναι αναμενόμενο, εφόσον ζει σε έναν κόσμο φτιαγμένο για δεξιόχειρες. Έτσι, το παιδί που γράφει με το αριστερό και κάθεται δεξιά στο θρανίο, θα ενοχλείται από τον αγκώνα του διπλανού του, θα δυσκολεύεται όταν κουμπώνει τα κουμπιά σε πουκάμισα και παντελόνια, όταν προσπαθεί να ανοίξει μία κονσέρβα ή ένα μπουκάλι, όταν επιχειρεί να κόψει με το ψαλίδι ή να σχεδιάσει με το χάρακα. Ωστόσο, όλοι οι αριστερόχειρες, αργά ή γρήγορα, προσαρμόζονται στο δεξιόχειρο περιβάλλον τους. Αυτή τους την προσαρμογή μπορούμε, γονείς και δάσκαλοι, να επιταχύνουμε, εφόσον αντιμετωπίσουμε με σεβασμό την ιδιαιτερότητα της χρήσης του αριστερού χεριού. Εάν, για παράδειγμα, την ώρα του φαγητού του τοποθετήσουμε το μαχαιροπίρουνο στη σωστή θέση, ή εάν τον βάλουμε να καθίσει στην αριστερή πλευρά του θρανίου, μέσα στην τάξη.

Πηγή: Κέντρο Λόγου ΕΥ ΛΕΓΕΙΝ