Εάν φωτογραφίζαμε τον τερματισμό σ’ έναν αγώνα δρόμου, θα ήμασταν ασφαλώς σε θέση να ορίσουμε την επίδοση των αθλητών, υποδεικνύοντας τους πρώτους και τους τελευταίους, του καλούς και τους κακούς. Ωστόσο, η συγκεκριμένη φωτογραφία δεν θα μπορούσε να μας παράσχει καμία πληροφορία για τις συνθήκες του δρόμου, την κατάσταση του γηπέδου, την υγεία των αγωνιζομένων, την προπόνηση που είχε προηγηθεί, και τόσα άλλα στοιχεία χρήσιμα προκειμένου να σχηματίσουμε το προφίλ του κάθε αθλητή.

Δεν είναι πολύ διαφορετικό ό,τι συμβαίνει στην περίπτωση της σχολικής μάθησης: οι έλεγχοι, φωτογραφία της σχολικής επίδοσης, ορίζουν τους καλούς και τους κακούς, αυτούς που προχωρούν απρόσκοπτα και τους άλλους που αντιμετωπίζουν μαθησιακά προβλήματα.

Δεδομένου ότι στη μάθηση εμπλέκονται τρία τουλάχιστον μέρη, ένας μαθητής, ένας δάσκαλος και ένα εκπαιδευτικό/διδακτικό σύστημα, εύκολα καταλαβαίνουμε ότι για το μαθησιακό πρόβλημα ενδέχεται να ευθύνεται οποιοδήποτε μέρος ή σχέση μεταξύ των μερών. Μπορεί λοιπόν την ευθύνη να φέρει το εκπαιδευτικό/διδακτικό σύστημα, το οποίο ελάχιστα μεριμνά για τις ατομικές, οικογενειακές, κοινωνικές και πολιτισμικές ιδιαιτερότητες του κάθε μαθητή. Μπορεί να ευθύνεται ο δάσκαλος, ο οποίος ενδεχομένως δεν προετοιμάζεται σωστά, δεν προσφέρει τα απαραίτητα κίνητρα, δεν δίνει ψυχή όπως λέμε στην τάξη του. Μπορεί τέλος, υπεύθυνος να είναι ο μαθητής ή μαθήτρια που παρουσιάζει κάποια ειδική μαθησιακή δυσκολία ή η οικογένεια που βρίσκεται πίσω από το παιδί και ενδεχομένως το επιβαρύνει συναισθηματικά. Καθένας από τους παράγοντες αυτούς ξεχωριστά αλλά και όλοι αυτοί μαζί μπορούν έτσι να δημιουργήσουν μαθησιακό πρόβλημα, πρόβλημα δηλαδή στη σχολική επίδοση αλλά και στην ευρύτερη μαθησιακή εξέλιξη του παιδιού.

Θα βοηθούσε ίσως εδώ, αν κάναμε μία εννοιολογική διάκριση μεταξύ μαθησιακής δυσκολίας (Μ.Δ.) και μαθησιακού προβλήματος. Μαθησιακό πρόβλημα είναι ό,τι προκαλεί σχολική αποτυχία, επίδοση δηλαδή χαμηλότερη από την αναμενόμενη για τη σχολική ηλικία του παιδιού. Τα αίτια των μαθησιακών προβλημάτων είναι όσα ήδη αναπτύχθηκαν στην προηγούμενη παράγραφο και ένα από αυτά, που αφορά τον μαθητή, είναι η μαθησιακή δυσκολία. Η Μ.Δ., από την άλλη, ορίζεται ως ένα ατομικό πρόβλημα που το παιδί βιώνει και εκδηλώνει σε κάποιον μαθησιακό τομέα (ανάγνωση, γραφή, ορθογραφία, αριθμητική, έννοιες), σε οποιοδήποτε στάδιο στη διαδικασία της μάθησης.

Ο όρος Μ.Δ. είναι ένας όρος-‘ομπρέλα’, που καλύπτει ένα ευρύ φάσμα ανομοιογενών δυσκολιών που αντιμετωπίζουν παιδιά με χαμηλή, μέτρια ή υψηλή νοημοσύνη. Επιμέρους διακρίσεις μπορούν βέβαια να γίνουν: Υπάρχουν έτσι γενικευμένες Μ.Δ., που εκδηλώνουν πχ. παιδιά με νοητική καθυστέρηση/ανωριμότητα, αλλά και ειδικές, όπως η δυσλεξία. Υπάρχουν Μ.Δ. με γλωσσικό υπόστρωμα (δυσλεξία, δυσορθογραφία, δυσαριθμησία), αλλά και Μ.Δ.. δίχως γλωσσικό υπόστρωμα,όπως η περίπτωση της διάσπασης προσοχής ή της υπερκινητικότητας.

Και ο κατάλογος δεν σταματά εδώ.

Συχνά, πανικόβλητοι οι γονείς μάς επισκέπτονται στο Κέντρο Λόγου ζητώντας να ανιχνευθεί η αιτία και να οριστεί το μαθησιακό πρόβλημα που το παιδί τους αντιμετωπίζει. Ωστόσο, η διάγνωση και οριοθέτηση του προβλήματος από μόνη της δεν έχει καμία χρηστική αξία. Δεν ωφελεί απλώς να σφραγίσουμε το παιδί ως δυσλεξικό, δυσπραξικό, υπερκινητικό, ανώριμο ή ό,τι άλλο. Η διάγνωση είναι το πρώτο ουσιαστικό βήμα για την αποκατάσταση του προβλήματος. Η λογική της διάγνωσης είναι να εκτιμήσουμε προσεκτικά και να καταλήξουμε σε κάποια συμπεράσματα σχετικά με τις μαθησιακές μειονεξίες του παιδιού, τα οποία και θα μας βοηθήσουν να προσδιορίσουμε το επίπεδο από το οποίο θα πρέπει να ξεκινήσουμε την αποκατάσταση.

Tο παιδί με Μ.Δ. είναι ένα παιδί που για διάφορους λόγους δεν μαθαίνει με τον συμβατό τρόπο διδασκαλίας. Ένα παιδί που βιώνει καθημερινά τη σχολική αποτυχία. Οι χαμηλές επιδόσεις του δεν είναι απόδειξη της αδιαφορίας ή της τεμπελιάς του. Είναι έκκληση και αίτημα για βοήθεια. Απομένει σε μας, γονείς και ειδικούς, να ενσκήψουμε με υπευθυνότητα πάνω στο πρόβλημα του παιδιού, να του συμπαρασταθούμε ψυχολογικά και να το διδάξουμε με τον τρόπο που το παιδί μπορεί να μάθει.

Πηγή: Κέντρο Λόγου ΕΥ ΛΕΓΕΙΝ