Τα παιδιά με Δυσλεξία είναι παιδιά που υστερούν στην ανάγνωση και τη γραφή/ορθογραφία παρότι έχουν μέσο ή ανώτερο νοητικό δυναμικό, επαρκείς ευκαιρίες για να μάθουν να διαβάζουν και να γράφουν και δεν εμφανίζουν αισθητηριακές ή σοβαρές νευρολογικές βλάβες ούτε ψυχιατρικά ή συναισθηματικά προβλήματα. Είναι, με δυο λόγια, παιδιά που, ενώ περιμένουμε ότι θα είναι «αστέρια» στο σχολείο, παραδόξως, αποτυγχάνουν.

Αρχικά, το παιδί με Δυσλεξία εκδηλώνει δυσκολίες που αφορούν την εκμάθηση του μηχανισμού ανάγνωσης και γραφής. Εφόσον τα προβλήματα αυτά δεν αποκατασταθούν σε πρώιμη σχολική ηλικία, το παιδί ενδέχεται σύντομα να εκδηλώσει προβλήματα και στους υπόλοιπους τομείς μάθησης, αφού το μέσον για την κατάκτηση της γνώσης είναι ακριβώς η γραφή και ανάγνωση, οι δεξιότητες δηλαδή στις οποίες χωλαίνει το δυσλεξικό παιδί.

Έτσι, το παιδί με Δυσλεξία, πολύ νωρίς, εκδηλώνει ένα άγχος που αφορά πρωτίστως τη γραφή και ανάγνωση και, κατ’ επέκταση, γενικά το σχολείο, το οποίο αποτελεί, στα παιδικά ματάκια του, και την αιτία του κακού. Δεν είναι σπάνιες οι φορές που η αρχική δυσφορία (εύλογη αντίδραση των ιδιαίτερων δυσκολιών που αντιμετωπίζει) εξελίσσεται σε σχολική φοβία και απαιτεί πλέον παρέμβαση ψυχολόγου. Ωστόσο, ακόμη και στις περιπτώσεις που τα πράγματα δεν εξελιχθούν τόσο άσχημα όσον αφορά τη σχέση του παιδιού με το σχολείο, το δυσλεξικό παιδί παραμένει συναισθηματικά ευάλωτο, τελώντας υπό την πίεση μίας συνεχούς απειλής, την οποία βιώνει είτε ως απειλή αποτυχίας είτε ως απειλή της διαφορετικότητας, είτε και με τους δύο τρόπους (ανάλογα με την ψυχοσύνθεση και το περιβάλλον του παιδιού).

· Η Απειλή της Αποτυχίας

Ο Holt (1969), στο βιβλίο του “Γιατί τα παιδιά αποτυγχάνουν” γράφει ότι, πάνω απ’ όλα, τα παιδιά, όλου του κόσμου τα παιδιά, τρέμουν την αποτυχία, τη διάψευση των προσδοκιών όλων των αγχωμένων ενηλίκων που τα περιστοιχίζουν, προβάλλοντας ο καθένας τις δικές του, ρητές ή άρρητες απαιτήσεις από αυτά.

Στην περίπτωση του δυσλεξικού παιδιού, εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς ότι η πίεση υπερδιπλασιάζεται, καθώς το παιδί νιώθει ανήμπορο να ικανοποιήσει τις προσδοκίες των δικών του ενηλίκων (γονιών και δασκάλων) και – δυστυχώς γι’αυτό – διαθέτει ένα νοητικό επίπεδο που του επιτρέπει να αντιληφθεί τόσο το μέγεθος της αδυναμίας του όσο και την απογοήτευση που αυτή γεννά στους γονείς και τους δασκάλους του.

Δουλεύοντας με δυσλεξικά παιδιά, έχω συναντήσει γονείς που απαιτούν από το παιδί «να στρωθεί και να τα μάθει, όπως τα μάθαμε όλοι μας» κι άλλους γονείς, που ενσυνείδητα αποφασίζουν να πιεστούν οι ίδιοι (περιορίζοντας τις προσδοκίες τους) προκειμένου να αποφορτίσουν το παιδί τους από το πρόσθετο άγχος. Και στις δύο περιπτώσεις, ωστόσο, το παιδί με Δυσλεξία αισθάνεται την ανεπάρκειά του, γεγονός που τις περισσότερες φορές του γεννά, τουλάχιστον, εκνευρισμό.

Έτσι, συνηθισμένη τακτική για πολλά δυσλεξικά παιδιά είναι η απόσυρση, η εγκατάλειψη της προσπάθειας. Άλλωστε, είναι περισσότερο αξιοπρεπές να αποτυγχάνει κανείς όταν δεν έχει προσπαθήσει αρκετά, παρά να αποτυγχάνει παταγωδώς ενώ έχει βάλει τα δυνατά του.

· Η Απειλή της Διαφορετικότητας

Το να είναι κανείς διαφορετικός απαιτεί μια σειρά ιδιαίτερων ψυχολογικών διεργασιών προκειμένου το άτομο να αποδεχθεί και να συμφιλιωθεί με την ιδιαιτερότητά του.

Το δυσλεξικό παιδί είναι διαφορετικό.

Διαφορετικό είναι και το παιδί που είναι πρώτο σε όλα, το «παιδί-θαύμα». Ωστόσο, στην περίπτωση αυτή δεν συντρέχει κανένας απολύτως λόγος το παιδί να αγχωθεί με τη διαφορετικότητά του (τουναντίον, θα έλεγα).

Διαφορετικό είναι και το παιδί με οργανική αναπηρία. Σε τούτη την περίπτωση πάλι, η ιδιαιτερότητα του παιδιού, η οποία αποτελεί και την αιτία των δυσκολιών, είναι προφανής στο ίδιο και τους οικείους του, δίνοντας μια εύλογη ερμηνεία για την εκδήλωση των συμπτωμάτων.

Το παιδί με Δυσλεξία όμως, έως ότου διαγνωσθεί, εκδηλώνει ένα ανερμήνευτο για το ίδιο, τους γονείς και τους δασκάλους του πρόβλημα.

Εντούτοις, το ίδιο το παιδί είναι το πρώτο που αναγνωρίζει (παρότι δεν κατανοεί) τη διαφορετικότητά του. Η αβεβαιότητα ως προς η φύση του προβλήματος γεννά συνήθως φόβους και φαντασιοπληξίες που ενδεχομένως το παιδί νιώθει ότι είναι παράλογοι, παραμένουν πάντως εξίσου απειλητικοί, εφόσον η αιτία του προβλήματος εξακολουθεί να είναι ακατανόητη.

Το παιδί με Δυσλεξία είναι ένα έξυπνο παιδί. Εφόσον λοιπόν διαγνωστεί η ιδιαιτερότητά του, οφείλουμε αρχικά να το ενημερώσουμε και εν συνεχεία να το βοηθήσουμε να αντισταθμίσει τις δυσκολίες του. Κυρίως όμως οφείλουμε όλοι, γονείς, παιδαγωγοί, ειδικοί, να το ενθαρρύνουμε, στηρίζοντας την προσπάθειά του και ενισχύοντας τη χαμηλή του αυτοεκτίμηση.

Πηγή: Κέντρο Λόγου ΕΥ ΛΕΓΕΙΝ