Ο αυτοσχεδιασμός υπήρξε στο ξεκίνημα, στη βάση κάθε τέχνης πριν αυτές πάρουν την σχηματοποιημένη μορφή που απέκτησαν με τον καιρό, μέσα από την ιστορική εξέλιξη του πολιτισμού. Ο άνθρωπος έχοντας μέσα του την αυθόρμητη ανάγκη για δημιουργία άρχισε να εκδηλώνει τα συναισθήματά του, να επικοινωνεί με τους δικούς του και με το περιβάλλον του, να λέει τη σκέψη του άμεσα, απροετοίμαστα, αβίαστα, πηγαία, άλλοτε με λόγο άλλοτε με κίνηση ή ζωγραφική.

Αυτοσχεδιασμός θα πει άμεση εκδήλωση σκέψης. Λέγεται ότι ο αυτοσχεδιασμός είναι θείο δώρο. Και όμως … Με κατάλληλη παιδεία ευαισθησίας, καλλιεργείται ή καλύτερα διδάσκεται. Κύριος σκοπός είναι να αναπτύξει το άτομο την ταχύτητα της απόφασης.

Σκεφτείτε ένα παιδάκι δυόμισι χρόνων, που μόλις ξεκινάει να αναπτύσσει το λόγο του και να αυτοσχεδιάζει πάνω σ’ αυτόν. Οι ιστορίες του περιλαμβάνουν αυθορμησία, φαντασία, ενέργεια και κύρια διάθεση για επικοινωνία λεκτική. Το παιδί θέλει να μοιραστεί μαζί μας όλα όσα δημιουργεί με το λόγο του. Πολλές φορές όμως όταν αδιαφορούμε συστηματικά σ’ αυτή του την προσπάθεια αισθάνεται τη μοναξιά του λόγου του και σωπαίνει.

Όταν ακούτε το παιδί σας να μιλάει, να αυτοσχεδιάζει, τότε -και εφόσον έχετε τον απαιτούμενο χρόνο:

• πλησιάστε το ήρεμα και ακούστε το. Θα χαρεί όταν καταλάβει ότι σας κίνησε την περιέργεια.

• Πάρτε ερέθισμα από τα δικά του λογάκια και κάντε τα δικά σας σχόλια, ώστε να μετατραπεί ο μονόλογός του σε διάλογο. Έτσι μαθαίνει σιγά σιγά τις αρχές του συνδιαλέγεσθαι. Προσέξτε ωστόσο, μην μπείτε στην παγίδα των ερωτήσεων τύπου εξέτασης.

• Κατά τη διάρκεια του διαλόγου σας, επαναλάβετε με σωστή εκφορά κάθε λεξούλα που το παιδί λέει λανθασμένα Έτσι ισχυροποιούνται τα ακούσματά του και την επόμενη φορά που θα επαναλάβει τις ίδιες λέξεις, σίγουρα θα κάνει λιγότερα λάθη.

• Δώστε του την ευκαιρία και το χρόνο να εκφράσει όλες του τις απλές σκέψεις και προσπαθήστε να αποκαταστήσετε -με ήρεμο, πάντα, λόγο- τυχόν λανθασμένες εικόνες και αντιλήψεις που διαμορφώνει, για πράγματα και καταστάσεις. Φανείτε ωστόσο επιεικείς και απολαύστε μικρές χαριτωμένες λεπτομέρειες της δικής του… κοσμοθεωρίας.

• Μπορείτε ακόμη να το μυήσετε στους πρώτους επικοινωνιακούς κανόνες: ακούμε προσεκτικά αυτόν που μιλά και περιμένουμε τη σειρά μας για να μιλήσουμε και εμείς, δίχως ποτέ να διακόπτουμε τους υπόλοιπους συνομιλητές. Όπως ασφαλώς γνωρίζετε, τα παιδιά των 3-4 χρόνων αρέσκονται στο άκουσμα της δικής τους μάλλον φωνής παρά στις φωνές των άλλων. Αυτό βέβαια δεν θα πρέπει να αποτρέψει την επιμονή σας για τήρηση των κανόνων επικοινωνίας.

• Μην περιορίζεστε απλώς στο να μάθει το παιδί να ονοματίζει σωστά τα πάντα γύρω του. Αφήστε το να μιλήσει σε ελεύθερο συνειρμό. Ο αυτοσχεδιασμός στο λόγο του σας οδηγεί στον εσωτερικό του κόσμο, τον κόσμο αυτόν που πράγματι αξίζει να ανακαλύψετε. Θα εντυπωσιαστείτε διαπιστώνοντας πόσα πολλά το μωρό σας ήδη γνωρίζει!

Απ’ την άλλη σημαντικός είναι ο αυτοσχεδιασμός και στην κίνηση. Η κίνηση και η μουσική, η ρυθμική δημιουργική έκφραση καλλιεργεί πνεύμα, ψυχή και σώμα και δίνει σημαντική ώθηση στην ολόπλευρη ανάπτυξη της προσωπικότητας του παιδιού.

Το αυτί παίζει το μεγαλύτερο ρόλο στην αντίληψη του ρυθμού. Έτσι λοιπόν, η ενίσχυση της ακουστικής ικανότητας είναι αυτή που προηγείται, για να είναι ο αυτοσχεδιασμός σωστός. Όταν το αυτί καλλιεργηθεί επαρκώς, τότε το παιδί είναι έτοιμο για να μυηθεί σε τεχνικές σωματικές (όπως αυτές που διδάσκονται σε μαθήματα χορού και ρυθμικής), που θα ενισχύσουν τη φαντασία του και θα προάγουν τη δημιουργική του έκφραση.

Πολλά είναι αυτά που, ως γονείς, μπορούμε να κάνουμε για να γνωρίσουμε στο παιδί το σώμα του και τη μουσική:

• Φροντίσετε ώστε το παιδί σας να έχει πολλά μουσικά ερεθίσματα, ανάλογα της ηλικίας του. Μπορείτε πολύ απλά να το εισάγετε στους μουσικούς ρυθμούς. Χτυπήστε ρυθμικά πάνω στο τραπέζι, στην μπάλα, στην καρέκλα ή πάνω στον τοίχο. Χρησιμοποιείτε διαφορετικό κάθε φορά ρυθμό και προτρέψτε και το παιδί να κάνει το ίδιο. Όταν σταματά, συνεχίστε εσείς. Μπαίνετε έτσι στον πρώτο σας μουσικό ρυθμικό διάλογο.

• Ακούστε μαζί παιδικά τραγουδάκια. Προσπαθήστε να κρατάτε το ρυθμό, χτυπώντας είτε τα πόδια είτε τα χέρια, και δείχνετε στο παιδί να κάνει το ίδιο.

• Προτρέψτε το παιδί να κινείται, να χορεύει να συμμετέχει με το σώμα του στη μουσική και επιβραβεύστε συστηματικά όχι μόνο την επιτυχία, αλλά και την απλή προσπάθειά του.

• Προσπαθήστε να χορέψετε κι εσείς μαζί του, δείχνοντάς του απλές στροφούλες, κουνήματα χεριών και ποδιών.

Για να μάθει το παιδί μας να μιλά σωστά, πρέπει να το μυήσουμε σε έννοιες και λέξεις, αλλά, κυρίως, να διεισδύσουμε στο μονόλογό του, ανάγοντάς τον σε επικοινωνία. Για να μάθει να κινείται με τη μουσική θα πρέπει να του γνωρίσουμε το ρυθμό, να το εξοικειώσουμε με την κίνηση, να αυτοσχεδιάσουμε κι εμείς μαζί του. Έτσι θα διεγείρουμε τα συναισθήματά του, θα του κινήσουμε την ανάγκη να τα εκφράσει και τον ενθουσιασμό ώστε να τολμήσει και να τους δώσει μία πρώτη λεκτική ή μουσικοκινητική μορφή.

Πηγή: Κέντρο Λόγου ΕΥ ΛΕΓΕΙΝ