Σχολική Αποτυχία είναι η δυσκολία του μαθητή να ανταποκριθεί στα αναμενόμενα επίπεδα μάθησης και συμπεριφοράς, όπως αυτά ορίζονται για μια ορισμένη χρονολογική και σχολική ηλικία παιδιών από το εκπαιδευτικό σύστημα.

Το παιδί που με χαμηλή μαθησιακή επίδοση γνωρίζει βέβαια την ύπαρξη του προβλήματος και βιώνει καθημερινά τις συνέπειές του: άμεσα, στη σχολική του ζωή όπου συστηματικά αποτυγχάνει, αλλά και έμμεσα (δευτερογενώς) στους υπόλοιπους τομείς της ζωής του, όπου συνήθως διαταράσσεται η συμπεριφορά του και δοκιμάζονται οι σχέσεις του με το οικογενειακό περιβάλλον.

Συνήθως, όσο καθυστερεί η διάγνωση, τόσο διογκώνεται το πρόβλημα του παιδιού.

Οι μαθησιακές δυσκολίες ευθύνονται σε μεγάλο βαθμό για τα συναισθηματικά (οικογενειακά και κοινωνικά προβλήματα) των παιδιών.

Οι συνεχείς αποτυχίες οδηγούν σε μεγαλύτερη πίεση που γεννά νέες αποτυχίες που οδηγούν στην απόρριψη του παιδιού από γονείς, δασκάλους και συμμαθητές (βαριέται, είναι τεμπέλης, δεν προσπαθεί αρκετά…), από το ίδιο τελικά το παιδί, του οποίου η αυτοπεποίθηση βάλλεται σημαντικά. Ως αυτοεκπληρούμενη προφητεία, το παιδί γίνεται τότε ο κακός, ο τεμπέλης, ο χαζός (…) που είτε θα αποτραβηχτεί και θα περιθωριοποιηθεί είτε θα εκδηλώσει επιθετική ή ανώριμη συμπεριφορά ως αντίδραση στο εχθρικό και συνήθως καταπιεστικό περιβάλλον του. Ενδέχεται λοιπόν να γίνει ο κλόουν ή ο καπετάν-φασαρίας της τάξης, ή, από την άλλη, κλειστεί στο καβούκι του ή να εκδηλώσει ανώριμη κοινωνική συμπεριφορά, επιλέγοντας μικρότερους σε ηλικία συντρόφους στο παιχνίδι του και ζηλεύοντας αδέλφια και φίλους με υψηλότερες από αυτόν μαθησιακές επιδόσεις.

Συχνά, προβλήματα τέτοιου τύπου σωματοποιούνται. Έτσι πολλά παιδιά υποφέρουν από πονοκεφάλους, στομαχόπονους ή ακόμη πόνους στην πλάτη, τα χέρια και τα πόδια. Αν το παιδί σας ξυπνήσει ένα πρωί με πόνο στην κοιλιά κι εσείς το κρατήσετε σπίτι αντί να το στείλετε σχολείο, ενδέχεται μετά από μια ώρα να διαπιστώσετε ότι έχει γίνει καλά! Αυτό δεν σημαίνει αναγκαστικά ότι επέλεξε να πει ψέματα, προκειμένου α αποφύγει το σχολείο. Το παιδί μπορεί όντως να είχε άγχος για το σχολείο, το οποίο εκδηλώθηκε ως στομαχόπονος. Μόλις η πηγή του άγχους (το σχολείο) απομακρύνθηκε , η έκφραση του άγχους (ο κοιλόπονος) σταμάτησε.

Εντούτοις, γνωστό είναι ότι όταν ένα μέλος μιας ομάδας αντιμετωπίζει κάποιο πρόβλημα, ολόκληρο το σύστημα νοσεί. Έτσι, η μαθησιακή δυσκολία αφορά και επηρεάζει όλη την οικογένεια. Αυτή ευθύνεται για εκνευρισμούς, ανησυχίες, καβγάδες, φωνές, απογοητεύσεις, διαψεύσεις προσδοκιών, ενοχές, διακρίσεις και ζήλιες μεταξύ αδελφών, διαφωνίες μεταξύ των γονιών για τη στάση που θα πρέπει να κρατήσουν. Όλα αυτά επιβαρύνουν και χαλούν τις σχέσεις μέσα στην οικογένεια, τη στιγμή μάλιστα που η κατάσταση απαιτεί μεγάλα αποθέματα δύναμης και απόλυτη συνεργασία.

Τα συναισθήματα των γονιών όσον αφορά το μαθησιακό πρόβλημα του παιδιού κυμαίνονται σε μία ευρεία γκάμα και είναι συνήθως διαφορετικά κατά φύλο.

Κατεξοχήν οι μαμάδες είναι αυτές που εκδηλώνουν πρώτες αγωνία σχετικά με τη χαμηλή σχολική επίδοση και την επικείμενη ακαδημαϊκή εξέλιξη του παιδιού (:«Γιατί δεν τα πάει καλά; Θα τα καταφέρει κάποτε;»). Πολύ συχνά επίσης εκδηλώνουν θυμό, που μπορεί να κατευθύνεται είτε προς το σχολείο (:«το σχολείο δεν κάνει τίποτε») είτε προς το παιδί (: «όταν θέλει μπορεί. Δεν τα καταφέρνει, άρα δεν θέλει», είτε προς τον ίδιο τους τον εαυτό (: «γιατί θυμώνω, αφού δεν μπορεί;»). Στις περισσότερες περιπτώσεις, τα συναισθήματα αυτά συνοδεύονται από ενοχή (: «αν προσπαθούσαμε νωρίτερα…!» ή: «μήπως είναι κληρονομικό;» ή «δεν μπορώ να το βοηθήσω!») και άγχος (:«θα βασανίζεται μια ζωή!», «θα είναι πάντα ο τελευταίος/α»).

Η στάση των μπαμπάδων είναι συνήθως διαφορετική και ενδέχεται να εκφραστεί ως απόρριψη του παιδιού (: «Το παιδί είναι τεμπέλης. Δεν προσπαθεί αρκετά.»), απόρριψη του τρόπου μελέτης (:«Δεν φταίει το παιδί, η μάνα του φταίει που κάθεται και του λέει τα μαθήματα – ή: που το τρέχει στα φροντιστήρια. Αν δεν πάρει μόνο του βιβλίο να διαβάσει, πώς θα μάθει;) απόρριψη του προβλήματος (: «Το παιδί είναι μια χαρά. Και στο κάτω κάτω, δεν θα σωθεί από τα γράμματα. Μήπως εμείς πήγαμε πανεπιστήμιο;») ή, στην περίπτωση που και ο ίδιος ο πατέρας έχει βιώσει έντονο πρόβλημα στα δικά του σχολικά χρόνια, ως κατανόηση και συμπαράσταση (: «Ξέρω ότι υπάρχει έντονο πρόβλημα. Βλέπω ότι προσπαθεί σκληρά, θα κάνω κι εγώ ό,τι περνά από το χέρι μου να το βοηθήσω»).

Και τα αδέλφια επηρεάζονται όμως από το μαθησιακό πρόβλημα, εκδηλώνοντας είτε ζήλια (: «γιατί όλοι ασχολούνται μαζί του;», «γιατί εγώ πρέπει να διαβάζω μόνη μου ενώ τον Νίκο τον βοηθούν όλοι;») είτε αγωνία ( «τι έχει, μήπως το πάθω κι εγώ;»).

Η συμβίωση με ένα παιδί που εκδηλώνει μαθησιακή δυσκολία δεν είναι εύκολη. Η σχολική αποτυχία και οι χαμηλές επιδόσεις δεν είναι απόδειξη της αδιαφορίας ή της τεμπελιάς του. Είναι έκκληση και αίτημα για βοήθεια. Απομένει σε μας, γονείς και ειδικούς, να ενσκήψουμε με υπευθυνότητα πάνω στο πρόβλημα του παιδιού, να του συμπαρασταθούμε ψυχολογικά και να ανακαλύψουμε το πώς μπορούμε να το διδάξουμε με τον τρόπο που το ίδιο το παιδί μπορεί να μάθει.

Πηγή: Κέντρο Λόγου ΕΥ ΛΕΓΕΙΝ