Πότε εμφανίζονται συνήθως τα προβλήματα στο λόγο;

Τα προβλήματα λόγου (επικοινωνίας ή μάθησης) καλύπτουν μια ευρεία γκάμα διαταραχών ανάλογα με το επίπεδο όπου εκδηλώνονται οι δυσκολίες (προφορικό ή γραπτό λόγο) και την αιτιολογία των δυσκολιών (δευτερογενή ή πρωτογενή προβλήματα). Δεδομένης λοιπόν της ποικιλίας των δυσκολιών και συνυπολογίζοντας το γεγονός ότι στην ομιλία, το λόγο και τη μάθηση, όπως και σε όλους τους ψυχοβιολογικούς τομείς, κάθε άτομο έχει το δικό του ρυθμό ανάπτυξης, καταλαβαίνει κανείς ότι δύσκολα μπορούν προσδιοριστούν συγκεκριμένες ηλικίες εμφάνισης των προβλημάτων. Ωστόσο, υπάρχουν κάποια χρονικά όρια τα οποία αν το παιδί υπερβεί, πρέπει οι γονείς να ζητήσουν τη γνώμη του ειδικού. Για παράδειγμα, τα περισσότερα παιδιά ξεκινούν να μιλούν λίγο μετά τα πρώτα τους γενέθλια. Κάποια άλλα καθυστερούν έως περίπου τα 2 χρόνια, δίχως αυτό να σημαίνει ότι είναι λιγότερο έξυπνα από τα πρώτα. Εάν όμως το παιδί συνεχίζει να μη μιλά μετά τα 2 χρόνια, καλό είναι να ζητηθεί η εκτίμηση ενός ειδικού στο λόγο (λογοπεδικού / λογοθεραπευτή – οι όροι χρησιμοποιούνται εναλλακτικά και δεν δηλώνουν διαφορετικές ειδικότητες).

Πώς μπορεί ο γονιός να διαπιστώσει εάν υπάρχει πρόβλημα στο λόγο;

Οι γονείς καλό είναι να βρίσκονται σε εγρήγορση και να παρατηρούν προσεκτικά τα παιδιά τους. Τα πλέον καθοριστικά χρόνια όσον αφορά την ανάπτυξη της ομιλίας και του προφορικού λόγου στο παιδί είναι από 1.6 – 4.6 χρονών (αντίστοιχα, όσον αφορά τον γραπτό λόγο, οι πιο καθοριστικές ηλικίες είναι οι τρεις πρώτες τάξεις του Δημοτικού σχολείου). Τα ανησυχητικά συμπτώματα στο λόγο του παιδιού είναι γλωσσικές συμπεριφορές (άρθρωση, λεξιλόγιο, σύνταξη) που εμφανίζονται με συστηματικότητα και είναι διαφορετικές από τις αναμενόμενες, κάτι που είναι ευκολότερο να εντοπίσει ένας γονιός που έχει μεγαλύτερα παιδιά και μπορεί να κάνει συγκρίσεις. Για τους γονείς που μεγαλώνουν το πρώτο τους παιδί, οι παιδίατροι και οι παιδαγωγοί των παιδικών σταθμών είναι αυτοί που θα τους βοηθήσουν να εντοπίσουν τυχόν αποκλίσεις/αδυναμίες στο λόγο και την επικοινωνία του παιδιού ώστε να απευθυνθούν στον Λογοπεδικό / Λογοθεραπευτή για αξιολόγηση.

Εάν εντοπιστούν προβλήματα, πού πρέπει να απευθυνθεί ένας γονιός;

Άνθρωποι που ειδικεύονται στη διάγνωση προβλημάτων λόγου και μάθησης απασχολούνται σε δημόσιους ή ιδιωτικούς φορείς. Αυτοί είναι αρμόδιοι για να αξιολογήσουν τις δυσκολίες των παιδιών και να βοηθήσουν στην επίλυσή τους, είτε με απλή συμβουλευτική στους γονείς (εφόσον πρόκειται για μικρές αδυναμίες που απαιτούν ενίσχυση) είτε με το σχεδιασμό και την εφαρμογή κατάλληλων προγραμμάτων αποκατάστασης (εάν πρόκειται για σοβαρότερες αδυναμίες). Μια έγκαιρη αντιμετώπιση εγγυάται μια πολύ πιο σύντομη αποκατάσταση και επιτρέπει στο παιδί να εξελιχθεί ομαλά σε γλωσσικό, συναισθηματικό, ακαδημαϊκό και κοινωνικό επίπεδο. Σκέψεις του τύπου «δεν πειράζει, μικρό είναι θα μιλήσει (ή θα διαβάσει / θα γράψει) αργότερα» ή «κι εγώ άργησα να μιλήσω» ή «κι εγώ είχα προβλήματα στο σχολείο» ή «είναι τεμπέλης, γι αυτό δεν προσπαθεί» εφησυχάζουν τους γονείς, καθυστερούν την επίλυση των προβλημάτων και συνήθως διογκώνουν το πρόβλημα. Τα παιδιά με δυσκολίες στο λόγο και τη μάθηση πρέπει να εντοπίζονται έγκαιρα και να δουλεύονται με συστηματικότητα και υπευθυνότητα από πλευράς ειδικών. Παρόλο που στη χώρα μας δεν υπάρχουν επαρκείς δημόσιες παροχές, τα ασφαλιστικά ταμεία φροντίζουν ώστε να καλύπτεται μεγάλο μέρος των δαπανών που απαιτούνται για λογοθεραπεία από το γονέα. Για το λόγο αυτό, δεν υπάρχει κανένας λόγος να καθυστερεί η αποκατάσταση προβλημάτων λόγου και μάθησης στο παιδί που δυσκολεύεται.

Πηγή: Κέντρο Λόγου ΕΥ ΛΕΓΕΙΝ