Τα παιδιά με σύνδρομο Asperger είναι παιδιά με αυτισμό;

Το σύνδρομο Asperger(Σ.Α.)ανήκει στο φάσμα των αυτιστικών διαταραχών, αφορά όμως υψηλής λειτουργικότητας άτομα. Το 1944 ο HansAsperger(αυστριακός γιατρός) δημοσίευσε ένα κείμενο που περιέγραφε ένα σύνολο συμπεριφορών που παρατήρησε σε νεαρά αγόρια με φυσιολογική νοημοσύνη και γλωσσική ανάπτυξη, τα οποία παρουσίαζαν ωστόσο συμπεριφορές αυτιστικού τύπου και έντονη διαταραχή των κοινωνικών και γλωσσικών τους ικανοτήτων. Το 1994 το Σ.Α. αναγνωρίστηκε επισήμως ως διαταραχή στο φάσμα του αυτισμού.

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά ενός ατόμου με Σ.Α.;

Τα άτομα με Σ.Α. εμφανίζουν ποικίλα χαρακτηριστικά με διαφορετικό βαθμό έντασης, ανάλογα με το αν η διαταραχή είναι ελαφράς ή βαριάς μορφής. Πιο συγκεκριμένα, σημαντικές ελλείψεις εντοπίζονται στους εξής τομείς:

• Στις κοινωνικές δεξιότητες: δυσκολεύονται να κατανοήσουν και να χρησιμοποιήσουν τους κοινωνικούς κανόνες, τους άγραφους νόμους της κοινωνικής συμπεριφοράς (εκφράσεις, χειρονομίες, στάση του σώματος, βλεμματική επαφή κλπ), με αποτέλεσμα η συμπεριφορά τους να είναι αφελής και ιδιόρρυθμη και να χαρακτηρίζεται από τους άλλους σαν εκκεντρική. Παρά την επιθυμία τους να έχουν φίλους, δυσκολεύονται να αναπτύξουν σχέση με τους συνομηλίκους, να συμμετάσχουν και να συνεργαστούν σε ομαδικά παιχνίδια.

• Στην επικοινωνία και το λόγο: η γλωσσική ανάπτυξη συντελείται χωρίς σημαντική καθυστέρηση συνήθως, αλλά σημαντικές δυσκολίες προκύπτουν στην επικοινωνία. Ο λόγος τους είναι κυριολεκτικός, ακριβής και σχολαστικός, ο τόνος της φωνής μονότονος, η ένταση της φωνής δυνατή. Δύσκολα κατανοούν λογοπαίγνια και μεταφορές, δεν αντιλαμβάνονται εύκολα εκφράσεις του προσώπου, νεύματα, γλώσσα του σώματος, γι’αυτό και συχνά παρερμηνεύουν ή κοιτάζουν επίμονα τον άλλον, στην προσπάθειά τους να τον καταλάβουν. Στις συζητήσεις τους δεν αντιλαμβάνονται πότε μπορούν να παρέμβουν ούτε πότε ο συνομιλητής τους έχει χάσει το ενδιαφέρον του. Ως εκ τούτου συχνά μακρηγορούν, μιλώντας για θέματα που ενδιαφέρουν αποκλειστικά τους ίδιους. Η έκφραση του προσώπου τους είναι επίπεδη και οι χειρονομίες υπερβολικές, αδέξιες και άσχετες με το περιεχόμενο των λόγων τους.

• Στις μεταβατικές καταστάσεις και τις αλλαγές: προτιμούν την ομοιομορφία και συχνά προσκολλώνται σε συμπεριφορές ρουτίνας, για να ελέγξουν το άγχος τους όταν πρόκειται να αντιμετωπίσουν νέες καταστάσεις (αλλαγή σχολείου, ταξίδι, κ.ά.)

• Στην επιλογή ενδιαφερόντων: τα ενδιαφέροντά τους αφορούν συνήθως τη συλλογή αντικειμένων ή πληροφοριών για συγκεκριμένα θέματα (πχ. μάρκες αυτοκινήτων, διάστημα, χάρτες κλπ.), τα οποία μπορεί να φτάσουν να τους γίνουν εμμονή έως ότου αλλάξουν ξαφνικά με μία νέα εμμονή.

• Στις κινητικές δεξιότητες: δυσκολεύονται να συντονίσουν τις κινήσεις τους, να ακολουθήσουν το ρυθμό, να μάθουν να δένουν τα κορδόνια, να πετούν και να πιάνουν την μπάλα. Το βάδισμά τους είναι συνήθως παράξενο και ο γραφικός τους χαρακτήρας άσχημος.

• Στην ευελιξία της σκέψης: δυσκολεύονται να σκεφτούν εναλλακτικές ιδέες για κάποιο θέμα. Η φαντασία τους είναι περιορισμένη, το φανταστικό τους παιχνίδι μοναχικό και με ασυνήθιστα χαρακτηριστικά. Έχουν παρόλ’ αυτά συνήθως μέση ή υψηλή νοημοσύνη και οι περισσότεροι διαθέτουν κάποια εξαιρετική ικανότητα ή ταλέντο σε κάποιο συγκεκριμένο τομέα (συχνά τη μακροπρόθεσμη μνήμη, τα μαθηματικά ή τις ξένες γλώσσες).

• Στην αισθητηριακή αντίληψη: είναι πολύ ευαίσθητοι σε κάποιους ήχους, γεύσεις, μυρωδιές και εικόνες. Τρομάζουν και ενοχλούνται υιοθετώντας συμπεριφορές παράξενες ή ασυνήθιστες (κλείνουν τ’αυτιά τους, φεύγουν, απομονώνονται), που φυσικά δεν οφείλονται σε επίδειξη αγένειας ή σε κακής …διαπαιδαγώγησης, παρότι συχνά εκτιμώνται ως τέτοια.

Πηγή: Κέντρο Λόγου ΕΥ ΛΕΓΕΙΝ