Για πολλούς μαθητές, ο πονοκέφαλος της ορθογραφίας ξεκινά παράλληλα με την εκμάθηση της γραφής. Λάθος προσανατολισμένες γραμμούλες στην αρχής, παραλείψεις, αντικαταστάσεις και προσθήκες γραμμάτων στη συνέχεια και μετά η αγωνία των [I], των [e] και των [o]. Οι δάσκαλοι συστήνουν, οι γονείς προμηθεύονται και τα παιδιά δουλεύουν με γραμματικές, βιβλία ασκήσεων και κάθε τύπου εγχειρίδια ορθογραφίας, βαρετά –συνήθως- στη χρήση τους και ανεπαρκή –όπως εκ των υστέρων αποδεικνύεται- στη λειτουργικότητά τους. Κανόνες που αποστηθίζονται, εξαιρέσεις που παπαγαλίζονται, γράμματα που λείπουν και συμπληρώνονται, λάθη που ξαναγράφονται 5 φορές, και ωστόσο πάντα καιροφυλακτεί το ενδεχόμενο της επανάληψης του ίδιου λάθους την αμέσως επόμενη ημέρα. Οι δάσκαλοι παρατηρούν («Προσπάθησε περισσότερο», «πρόσεχε τα λάθη σου», κλπ.), οι γονείς πιέζουν και τα παιδιά αγωνιούν να καταλάβουν τι ακριβώς είναι αυτό που πρέπει να προσέξουν για να μην ξανακάνουν τα λάθη αυτά που κραυγάζουν την αποτυχία τους, γεννώντας πόνο έως και θυμό στα ίδια και στους σημαντικούς για αυτά ενήλικες.

Φαίνεται δυσεπίλυτο το πρόβλημα της ορθογραφίας καθώς δείχνει να διογκώνεται αντί να φθίνει, έως την Δ’ συνήθως δημοτικού, οπότε και σταθεροποιείται – συνήθως- η εικόνα του γραπτού.

Yπάρχουν αποτελεσματικά προγράμματα ορθογραφίας, τα οποία μπορούν να αποκαταστήσουν σε μεγάλο βαθμό προβλήματα φωνητικής καταγραφής αλλά και ιστορικής ορθογραφίας. Ένα αυστηρά δομημένο πρόγραμμα προσαρμοσμένο στις ανάγκες του εκάστοτε δυσορθόγραφου παιδιού μπορεί πραγματικά να αλλάξει την εικόνα ακόμη και δυσανάγνωστων γραπτών.

Τα αποτελέσματα είναι συνήθως εντυπωσιακά και αξίζουν το χρόνο και την ενέργεια που κατασπαταλάται στην διαδικασία.

Ø Καταρχήν βελτιώνεται η ορθογραφία. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ειδικές ορθογραφικές δυσκολίες ενδέχεται να παραμείνουν, ωστόσο η γενικότερη δεξιότητα της ορθογραφίας έχει βελτιωθεί αισθητά. Αυτό σημαίνει, ότι το παιδί θα γράφει συστηματικά σωστά πολλές λέξεις που δεν υπήρχαν προηγουμένως στο ορθογραφικό λεξικό του.

Ø Βελτιώνεται η αυτοεικόνα και επομένως η αυτοεκτίμηση του παιδιού ως γράφοντα. Το παιδί αποκτά πραγματικές αποδείξεις ότι μπορεί να μάθει. Μια τέτοια θετική μαθησιακή εμπειρία συνήθως γενικεύεται και επιφέρει βελτίωση και σε άλλες μαθησιακές καταστάσεις. Το παιδί μπορεί ν α δει τη βελτίωση στην ορθογραφία και ως προϊόν της δουλειάς του, γεγονός που θα το ενθαρρύνει να ασχοληθεί και με εργασία σε άλλους τομείς του αναλυτικού, τους οποίους ενδεχομένως το παιδί παλαιότερα δεν άγγιζε.

Ø Τα λάθη που ενδέχεται να παραμείνουν δεν είναι «σοβαρά» λάθη. Σε κάθε σχολική ηλικία υπάρχουν λάθη που επιτρέπονται και λάθη που απαγορεύονται. Υπάρχουν λογικά και παράλογα λάθη. Ένα επιτυχημένο πρόγραμμα αποκατάστασης ορθογραφίας, πέραν του ότι οφείλει να περιορίσει την ποσότητα των λαθών, οφείλει και να μυήσει τα παιδιά στην ποιοτική διαφοροποίηση των λαθών.

Ø Η ευχέρεια στο γραπτό λόγο θα βελτιωθεί. Ένα παιδί που σταματά σε κάθε λέξη για να σκεφτεί την ορθογραφία της είναι σαφώς σε μειονεκτική θέση όσον αφορά την επιλογή των λέξεων και της σύνταξης που θα χρησιμοποιήσει. Προκειμένου να αποφευχθούν λάθη, συχνά επαναλαμβάνονται οι ίδιες λέξεις, και οπωσδήποτε αποφεύγεται το ρίσκο νέων λέξεων ή σύνθετων δομών που το παιδί διαθέτει στον προφορικό του λόγο. Το παιδί που δεν καταναλώνει πολύ χρόνο στη ορθογραφία, έχει σαφώς περισσότερο χρόνο και ενέργεια για να εστιάσει στην επιλογή των κατάλληλων ιδεών και στο λεξιλόγιο με το οποίο θα ντύσει τις ιδέες αυτές.

Ø Το παιδί καταλαβαίνει τη φύση τις ιδιαιτερότητες και το προσωπικό στιλ μάθησης. Η ορθογραφική δεξιότητα είναι απλούστερη ως διαδικασία από την αναγνωστική δεξιότητα, και σε πολύ μεγάλο βαθμό οφείλει την ανάπτυξή της στη δεξιότητα της οπτικοκινητικής μνήμης. Τεχνικές απομνημόνευσης παίζουν ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο. Κάνοντας ποιοτική ανάλυση των λαθών και παρατηρώντας πώς μαθαίνει, το παιδί καταφέρνει να συνάγει συμπεράσματα και να επινοήσει ή να γενικεύσει τεχνικές που ήδη γνωρίζει και σε άλλους τομείς της μάθησης.

Ø Η Ελληνική γλώσσα απομυθοποιείται. Οι αδύναμοι στην ορθογραφία μαθητές θεωρούν συνήθως τους εαυτούς τους κακούς στη «γλώσσα». Αισθάνονται ότι η γλώσσα λειτουργεί τελείως αυθαίρετα, δίχως δομή και συνέπεια. Η ικανότητα στην ορθογραφία θεωρείται από αυτούς κάτι σαν κληρονομικό χάρισμα.(όπως τα καστανά μαλλιά) και φαίνεται να προκύπτει απολύτως φυσικά σε όσους δεν έχουν προβλήματα στην ορθογραφία. Δουλεύοντας την ορθογραφία τους τα παιδιά μαθαίνουν πολλά πράγματα για την δομή , την παραγωγή και την ιστορία της ελληνικής γλώσσας, γεγονός που ρίχνει φως στα έως τότε σκοτεινά μονοπάτια της μητρικής τους γλώσσας.

Ø Τα παιδιά μαθαίνουν να κρίνουν, να αξιολογούν, να ελέγχουν και να βελτιώνουν ποιοτικά το γραπτό τους. Όπως οι περισσότεροι αναγνώστες, έτσι και το παιδί με δυσορθογραφία ενοχλείται από τα λάθη, στη βάση των οποίων συνηθίζει να εξάγει συμπεράσματα για την ποιότητα του γραπτού. Τα παιδιά συνήθως στερούνται την ικανότητα να διακρίνουν ανάμεσα στο περιεχόμενο και την τεχνική πλευρά της καταγραφής του περιεχομένου αυτού. Όταν η πλευρά αυτή βελτιωθεί τότε συνήθως παρατηρείται βελτίωση και στο γραφικό χαρακτήρα και στη στίξη, τη μορφοσυντακτική δομή, ακόμη και στην ανάγνωση. Βελτιώνοντας την κωδικοποίηση ενισχύεται και η αποκωδικοποίηση.

Για αυτούς και μόνο τους λόγους, είναι προφανές ότι αξίζει κανείς να επιχειρήσει να αποκαταστήσει την ορθογραφική του δεξιότητα.

Πηγή: Κέντρο Λόγου ΕΥ ΛΕΓΕΙΝ