Τι ακριβώς σημαίνει επιλεκτική αλαλία;

Ο Γερμανός ερευνητής Kussmaul, στα τέλη του 19^ου αι., έκανε για πρώτη φορά λόγο για παιδιά που, ενώ μιλούν εύκολα, αβίαστα, αυθόρμητα σε κάποιες περιστάσεις (π.χ. με τα μέλη της οικογένειας) σε κάποιες άλλες (παιδικό σταθμό, σχολείο, πάρτι, κά.) δείχνουν να αρνούνται τη λεκτική επικοινωνία, παραμένοντας πεισματικά βουβά. Τα παιδιά αυτά διαφέρουν από τα παιδιά που δεν μιλούν καθόλου, καθώς είναι παιδιά γλωσσικά ικανά να μιλήσουν, αλλά κατ’επιλογήν αποφεύγουν την λεκτική επικοινωνία, συστηματικά και σε βαθμό ανησυχητικό. Η συμπτωματολογία της επιλεκτικής αλαλίας διαφέρει από παιδί σε παιδί (π.χ. ένα παιδί ενδέχεται να μιλά μόνο στη μητέρα ή τον πατέρα ή άλλο μέλος της οικογένειας ή σε κανέναν), αλλά γενικά, η διαταραχή αυτή της συμπεριφοράς συνεπάγεται έμμονη άρνηση για ομιλία σε συγκεκριμένες (σημαντικές για το παιδί) κοινωνικές περιστάσεις (π.χ. σχολείο) δεδομένης της ικανότητας λόγου στο παιδί.

Σε ποια ηλικία ενδέχεται να εμφανίσει ένα παιδί επιλεκτική αλαλία;

Συνήθως στη διάρκεια της προσχολικής ηλικίας, ιδιαίτερα μεταξύ 3-5 ετών, λίγο πριν την είσοδο δηλαδή του παιδιού στο δημοτικό σχολείο. Ενδιαφέρον είναι, ότι ενώ τα περισσότερα προβλήματα λόγου θίγουν τα αγόρια περισσότερο από ότι τα κορίτσια (σε ποσοστό περίπου 3/1), στην περίπτωση της επιλεκτικής αλαλίας, η συχνότητα εμφάνισης του προβλήματος μεταξύ αγοριών και κοριτσιών είναι ίση και μάλιστα, κάποιες φορές, είναι περισσότερα τα κορίτσια που εμφανίζουν το πρόβλημα παρά τα αγόρια.

Μήπως το παιδί απλώς ντρέπεται να μιλήσει εκτός της οικογένειας;

Πολλοί είναι οι γονείς που αναρωτιούνται μήπως τελικά η επιλεκτική αλαλία είναι ένας ‘σύγχρονος’ διαγνωστικός όρος των ειδικών, που περιγράφει το γνωστό σε όλους μας ‘ντροπαλό’ παιδί, ένα παιδί που απλά δυσκολεύεται να προσαρμοστεί σε νέα περιβάλλοντα και εκδηλώνει τη δυσκολία του αυτή με το να αποφεύγει να μιλά. Ωστόσο, κάτι τέτοιο είναι μάλλον απίθανο. Για να δοθεί η διάγνωση της επιλεκτικής αλαλίας απαιτείται συστηματική, πεισματική σιωπή του παιδιού σε ένα ή περισσότερα σημαντικά (για το παιδί) περιβάλλοντα, συμπεριλαμβανομένου και του σχολείου, για χρονικό διάστημα από 8 εβδομάδες (το λιγότερο) έως και δύο χρόνια (το περισσότερο)! Δικαιολογείται ένα τόσο μεγάλο διάστημα επιλεκτικής σιωπής από ένα απλά ‘ντροπαλό παιδί’ ή μήπως η σιωπή αυτή αποτελεί έκκληση του παιδιού για βοήθεια;

Ποιος θα μπορούσε να βοηθήσει το παιδί;

Τόσο για να διαγνωστεί το πρόβλημα όσο και για να αποκατασταθεί, απαιτείται η συνεργασία ειδικών από το χώρο της ψυχικής υγείας (ψυχολόγων, παιδοψυχιάτρων) και της επικοινωνίας (λογοπεδικών / λογοθεραπευτών – οι όροι χρησιμοποιούνται εναλλακτικά). Κι αυτό γιατί τα αίτια της επιλεκτικής αλαλίας αφορούν δυσκολίες στην κοινωνικοσυναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού που σχετίζονται άμεσα με θέματα επικοινωνίας, τα οποία αφού διερευνηθούν αποκαθίστανται με τη συνεργασία των γονέων και ανθρώπων που εμπλέκονται στα πλαίσια όπου εντάσσεται το παιδί και επιλέγει να μη μιλά.

Πηγή: Κέντρο Λόγου ΕΥ ΛΕΓΕΙΝ