Πώς θα αγαπήσουν την αριθμητική

• Εξοικειώστε το παιδί με τους αριθμούς, το μέτρημα και την αρίθμηση. Τραβήξτε την προσοχή του στο πόσες ντομάτες αγοράσατε, πόσα αυγά θα βάλετε στο κέικ. Μετρήστε τα κουμπιά στο πουκάμισο, τα μολύβια στην κασετίνα. Μόλις το παιδί γενικεύσει κι αρχίσει να αντιλαμβάνεται την έννοια του αριθμού πέρα από συγκεκριμένα αντικείμενα, παρουσιάστε την γραπτή μορφή των αριθμών και βοηθήστε το να τους γράψει και το ίδιο.

 

• Φροντίστε να διασαφηνίσετε από νωρίς και να εντάξετε λειτουργικά στο λόγο του τις πρώτες μαθηματικές έννοιες: «μικρότερο», «περισσότερο», «ίσο», «προσθέτω», κ.λπ. Μετρήστε, ζυγίστε, συγκρίνετε, προσδιορίστε σύνολα και μεγέθη.

 

• Δείξτε στο παιδί σας κέρματα και χαρτονομίσματα και συζητήστε για την αγοραστική τους αξία. Ζητήστε να σας βοηθήσει στο ταμείο του σουπερμάρκετ. Ελέγξτε μαζί αποδείξεις, συγκρίνετε τιμές και εντοπίστε το πιο ακριβό και το πιο φτηνό προϊόν που αγοράσατε.

 

• Δώστε χρηματική αξία στα γράμματα της αλφαβήτου (πχ. Α=1 Ευρώ, Β=2 Ευρώ . κ.ο.κ.) και στοιχηματίστε ποιος έχει το πιο «ακριβό» όνομα. Σκεφτείτε λέξεις και διαγωνιστείτε ποιος έχει το πιο «πλούσιο» λεξιλόγιο. Έτσι το παιδί εξοικειώνεται με τα χρήματα, ασκείται στην πρόσθεση κι αναγκάζεται να υπολογίσει ποιες λέξεις είναι «συμφέρουσες».

 

• Μετρήστε με παλάμες μεγέθη και με βήματα αποστάσεις. Βοηθήστε το παιδί να καταλάβει ότι οι τιμές αλλάζουν όταν αλλάζει η μονάδα μέτρησης και εισάγετε τη χρήση του μέτρου ή του χάρακα για περισσότερο αντικειμενικές μετρήσεις.

 

• Δημιουργήστε ευκαιρίες για να αναφερθείτε στο χρόνο και την ώρα.(το φαγητό θα είναι έτοιμο σε 10 λεπτά, στο επόμενο τέταρτο εσύ θα μαζέψεις τα παιχνίδια και εγώ θα πλύνω τα πιάτα). Χαρίστε του ένα ρολόι (με ευανάγνωστους αριθμούς – όχι ψηφιακό) και μάθετέ το να διαβάζει την ώρα. Πέρα από τη γνώση, εξασφαλίζετε έτσι και τη συνέπειά του!

 

• Μάθετε στο παιδί να κατηγοριοποιεί και να ταξινομεί. Αυτή είναι και η βάση της λογικής σκέψης και της επίλυσης των προβλημάτων. Βοηθήστε το να ομαδοποιεί (κουμπιά, ζώα, κλπ. – φυσικά αντικείμενα ή φωτογραφίες) στη βάση ενός κριτηρίου (πχ. είδος, χρώμα, μέγεθος, κ.λπ.). Δημιουργήστε υποκατηγορίες, βρείτε ό,τι δεν ταιριάζει σε μια ομάδα.

 

• Μυήστε το παιδί στην έννοια της ακολουθίας. Ζητήστε του να βάλει τα τουβλάκια του ή τα τάπερ σας σε αύξουσα σειρά μεγέθους. Μάθετέ του τις ημέρες και τους μήνες και, όταν αποκτήσει ευχέρεια, ζητήστε του να σας τα πει ανάποδα. Μάθετέ του να μετρά ανά δύο και ανά τρία, επιτρέποντάς του αρχικά να λέει τους αριθμούς που παραλείπει από μέσα του. Συμπληρώστε εναλλάξ μοτίβα (πχ. 1 κύκλος, 1 τετράγωνο, 2 κύκλοι, 2 τετράγωνα, κ.ο.κ.)

 

 

Πηγή: Κέντρο Λόγου ΕΥ ΛΕΓΕΙΝ

Μ ά θ η σ η μ έ σ α α π ό τ ο π α ι χ ν ί δ ι

Η μάθηση μέσα από το παιχνίδι δεν αποτελεί νέο προσανατολισμό των παιδαγωγικών επιστημών. Αιώνες τώρα όλου του κόσμου τα παιδιά πλουτίζουν τη γνώση και την εμπειρία τους μέσα από το παιχνίδι, που αποτελεί άλλωστε την κεντρική δραστηριότητα της παιδικής ηλικίας. Κάθε παιδί που αφήνεται ελεύθερο να διαθέσει το χρόνο του κατά βούληση, θα επιλέξει να παίξει, γεγονός που όχι σπάνια αποτελεί αφορμή για εκνευρισμό των γονέων και οικογενειακές διενέξεις. Ωστόσο, αντί να αποτρέπετε το παιδί σας από το παιχνίδι, θα ωφελούσε περισσότερο, αν διαθέτατε λίγο από το χρόνο σας για να παίξετε κι εσείς μαζί του δημιουργικά.

 

Βασική αρχή των ειδικών που δουλεύουν με παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες είναι η παροχή κινήτρων και η συνεχής επανάληψη της επιτυχίας σε μικρά σταθερά βήματα, που εγγυώνται την αυτοματοποίηση των δεξιοτήτων που  έχουν ανεπαρκώς αναπτυχθεί. Το παιχνίδι αποτελεί το ιδανικότερο πλαίσιο για να επιτευχθεί μια τέτοια διαδικασία: Η ουσία του παιχνιδιού βρίσκεται στο ότι οι παίκτες αναλαμβάνουν δράση με σκοπό την ευχαρίστηση. Καταφέρνοντας λοιπόν να συντονίσουμε τη δράση αυτή και προσανατολίζοντάς την σε στόχους γνωστικά εποικοδομητικούς, εξασφαλίζουμε την απόλυτη συνεργασία του παιδιού σε μια έμμεσα μαθησιακή διαδικασία.

 

• Πολλά παιχνίδια μπορούν να ασκήσουν την αναγνωστική ικανότητα των παιδιών. Εξοικειώστε το παιδί με τις σταθερά επαναλαμβανόμενες στα περισσότερα παιχνίδια του εμπορίου φράσεις ( πχ. προχώρησε τέσσερα τετράγωνα μπροστά»). Ενθαρρύνετέ το, εάν η σχολική του ηλικία το επιτρέπει, να διαβάσει μόνο του τις οδηγίες από το καινούριο παιχνίδι, μεγαλόφωνα. Εάν έχετε το χρόνο και τη διάθεση θα μπορούσατε να κατασκευάσετε και μόνοι σας παιχνίδια με δραστηριότητες ανάγνωσης, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαίτερες δυσκολίες που το παιδί σας αντιμετωπίζει (πχ. δυσκολίες στην ανάγνωση πολυσύλλαβων λέξεων).

 

• Εξίσου απλά από άποψη κατασκευής μπορείτε να επινοήσετε παιχνίδια ορθογραφίας. Ωστόσο, οι λιγότερο ευφάνταστοι (ή οι περισσότερο απασχολημένοι) από εσάς μπορείτε να καταφύγετε σε παιχνίδια του εμπορίου, των οποίων τους κανόνες θα τροποποιήσετε ανάλογα με τις ορθογραφικές ανάγκες των μικρών σας (πχ. όποιος φέρνει ζυγό αριθμό στο ζάρι θα γράφει τη λέξη που θα του υπαγορεύει ο άλλος).

 

• Απαραίτητη προϋπόθεση για να μπορέσει το παιδί να διαβάσει και να γράψει σωστά είναι η καλλιέργεια της φωνολογικής ενημερότητας, της ικανότητας δηλαδή για επεξεργασία του φωνολογικού μέρους της γλώσσας. Ιδιαίτερα λειτουργικά για την ανάπτυξη της ικανότητας αυτής είναι τα σταυρόλεξα και η παραδοσιακή «Κρεμάλα» Προσέξτε όμως: στην πρώτη σχολική ηλικία, όταν το παιδί μαθαίνει την αντιστοιχία των γραμμάτων με τους ήχους της γλώσσας, χρησιμοποιήστε λέξεις με γραφοφωνημική αντιστοιχία 1:1, έτσι ώστε κάθε ήχος να αντιστοιχεί σε ένα γράμμα και επομένως σε μία γραμμούλα στην Κρεμάλα (πχ. βάλτε του τη λέξη «πόρτα», αλλά όχι τη λέξη «παίρνω», της οποίας τη σωστή ορθογραφία ενδέχεται να αγνοεί το παιδί). Δυσκολέψτε τις ορθογραφικές απαιτήσεις των λέξεων, ανάλογα με τη σχολική ηλικία και τις επιδόσεις του παιδιού σας.

 

• Για τα προβλήματα στις αριθμητικές πράξεις μπορείτε να υιοθετήσετε το διπλό ζάρι σε όλα τα επιτραπέζια παιχνίδια σας. Έτσι, ο κάθε παίκτης θα πρέπει να προσθέτει ή να αφαιρεί και να προχωρά σύμφωνα με το άθροισμα ή τη διαφορά των ζαριών. Με δύο ή περισσότερα  ζάρια μπορείτε επίσης να δουλέψετε τις έννοιες μεγαλύτερο/μικρότερο, περισσότερο/λιγότερο. Με τον ίδιο τρόπο μπορείτε να χρησιμοποιήσετε και τα ντόμινο: προσθέτετε ή αφαιρείτε τα μέρη κάθε ντόμινο και όποιος έχει το μεγαλύτερο άθροισμα ή τη μικρότερη διαφορά κερδίζει. Αλλά και η τράπουλα (ή ένα ανάλογο πακέτο από κάρτες) αποτελεί επίσης ένα εκπληκτικό εργαλείο μάθησης για τα δυσλεξικά παιδιά ή παιδιά που έχουν προβλήματα με την αρίθμηση, στα πρώτα κυρίως σχολικά χρόνια. Το παιδί μπορεί να  εξασκηθεί στην οπτική διάκριση των συμβόλων (αριθμών), στη διαφοροποίηση του 6 από το 9, στην αντιστοίχηση ζευγών, στην αλληλουχία της αριθμητικής κλίμακας και την απομνημόνευση ακολουθιών, για παράδειγμα. Η εξοικείωση με τους κανόνες του κάθε παιχνιδιού είναι επίσης μία πολύ καλή άσκηση μνήμης και παρακολούθησης/εκτέλεσης οδηγιών, ενώ ακόμη και ο χειρισμός των χαρτιών είναι επωφελής ως άσκηση λεπτής κινητικότητας.

 

• Με κάρτες/εικόνες αντικειμένων, σχημάτων και λέξεων (για παιδιά μεγαλύτερης σχολικής ηλικίας) θα μπορέσετε επίσης να ασκήσετε τη μνήμη του παιδιού. Πολλά παιχνίδια μνήμης κυκλοφορούν άλλωστε και στο εμπόριο. Ζητήστε από το παιδί να αναπαράγει την ακολουθία εικόνων/σχημάτων/λέξεων ή να θυμηθεί την κάρτα που απομακρύνατε από αυτή. Αν δυσκολεύετε, διδάξτε του τεχνικές απομνημόνευσης, όπως την κατηγοριοποίηση των εικόνων ανάλογα με τη σημασιολογική κατηγορία στην οποία ανήκουν (πχ. ζώα, φρούτα κλπ.), η οποία θα διευκολύνει κατά πολύ την ανάκληση.

 

 

Πηγή: Κέντρο Λόγου ΕΥ ΛΕΓΕΙΝ

Πώς να βοηθήσω στην Ορθογραφία;

Τι είδους ασκήσεις βοηθούν στις πρώτες σχολικές τάξεις;

 

Μεγάλη σημασία στην εκμάθηση της ορθογραφίας στην Α και Β δημοτικού έχει ο τρόπος με τον οποίο οι λέξεις της ορθογραφίας υπαγορεύονται. Ο τρόπος που ενδείκνυται για τα παιδιά που δυσκολεύονται, είναι ο εξής: Ο γονιός/δάσκαλος λέει τη λέξη(πχ. συμφορά), το παιδί ακούει προσεκτικά, παρακολουθώντας τις κινήσεις στο στόμα του γονιού/δασκάλου. Το παιδί επαναλαμβάνει τη λέξη ολόκληρη (:συμφορά) και στη συνέχεια έναν έναν τους ήχους/φωνούλες της λέξης (: σ-υ-μ-φ-ο-ρ-ά). Σε περίπτωση λάθους (π.χ. σ-υ-φ-ο-ρ-ά), ο γονιός/δάσκαλος επαναλαμβάνει ολόκληρη τη λέξη (όχι μόνο το σημείο του λάθους), τονίζοντας με ιδιαίτερη έμφαση το σημείο που έγινε το λάθος (: συμμμμφορά), και ζητά από το παιδί να επαναλάβει και αυτό ολόκληρη τη λέξη. Το παιδί γράφει στη συνέχεια τη λέξη, υπαγορεύοντας στον εαυτό του δυνατά και απομονώνοντας έναν έναν τους ήχους της (σ – υ – μ – φ – ο – ρ – ά) γράφοντάς τους ταυτόχρονα. Ελέγχει (υπαγορεύοντας αργά) εάν έχει γράψει όλα τα γράμματα και εν συνεχεία ελέγχει αντιπαραβάλλοντας τη σωστή γραφή της λέξης από το βιβλίο.

Την περίοδο αυτή, η έμφαση δίνεται στην καταγραφή όλων των φθόγγων της λέξης στη σωστή σειρά και δεν ενδιαφέρουν ιδιαίτερα λάθη όπως ι αντί για ει.

 

 

Τι είδους ασκήσεις βοηθούν στις μεγαλύτερες σχολικές τάξεις;

 

Το παιδί διαβάζει την ορθογραφία του και τη γράφει. Ελέγχοντας από το βιβλίο, εντοπίζει τα λάθη του και αντιγράφει σε ένα χαρτί τη σωστή γραφή τους. Πατά με μαρκαδόρο τα γράμματα που είχε κάνει λάθος και διαβάζει τις σωστά γραμμένες λέξεις αρκετές φορές. Αντιγράφει τις λέξεις αυτές και εν συνεχεία τις ξαναγράφει και ελέγχει από το χαρτί του. Εάν παραμένουν τα ίδια ή άλλα λάθη επαναλαμβάνει τη διαδικασία, έως ότου οι λέξεις γραφούν σωστά. Τότε επιχειρεί να ξαναγράψει όλη την ορθογραφία.

Με τον τρόπο αυτό το παιδί ενισχύει σημαντικά την οπτική μνήμη που ενδεχομένως υπολείπεται και η οποία συνιστά σημαντικό παράγοντα επιτυχίας στην ορθογραφία.

 

 

Γιατί να διορθώνει το ίδιο το παιδί τα λάθη του;

 

Η αυτοδιόρθωση (το να διορθώνει δηλαδή το ίδιο το παιδί τα λάθη του ανατρέχοντας σε κάποιο κείμενο-υπόδειγμα ή στο λεξικό, για μεγαλύτερα παιδιά) είναι ιδιαίτερα εποικοδομητική, καθώς ενισχύει την απομνημόνευση και αυξάνει τις πιθανότητες «αποθήκευσης» της λέξης στο Οπτικό Λεξικό του παιδιού. Άλλωστε, ας μην τρέφουμε αυταπάτες: όταν το παιδί πάρει πίσω το διορθωμένο από το γονιό ή δάσκαλο γραπτό του, δεν θα προσέξει τα λάθη του. Στην καλύτερη περίπτωση, απλώς θα τα μετρήσει.

 

Ωστόσο, εάν για κάποιο λόγο χρειαστεί να διορθώσετε οι ίδιοι το γραπτό του παιδιού, υιοθετήστε και εσείς τη «θετική βαθμολογία»: εστιάστε και σημειώστε ό,τι είναι σωστό. Βαθμολογήστε με 4/10 αν το παιδί έχει 6 στις 10 λέξεις λάθος. Επιπλέον, εάν πρόκειται για εκτενείς γραπτές εργασίες (πχ. σκέφτομαι και γράφω), μη διορθώνετε όλα τα λάθη του παιδιού. Είναι ιδιαίτερα αποθαρρυντικό και διόλου λειτουργικό για το δυσορθόγραφο παιδί. Επιλέξτε έναν ή δύο τύπους λαθών τη φορά, ανάλογα με τη σχολική ηλικία, και το βαθμό δυσκολίας του παιδιού σας (πχ. τα -ω των ρημάτων ή, σε μεγαλύτερα παιδιά, τις καταλήξεις όλων των προσώπων στα ρήματα της ενεργητικής φωνής). Κάντε το ίδιο και στα επόμενα γραπτά του παιδιού, έτσι ώστε (στην προκειμένη περίπτωση) το παιδί να «βομβαρδιστεί» με ρηματικές καταλήξεις, μέσα στις επόμενες ημέρες.

 

Άσκοπο είναι επίσης να διορθώνετε τα ορθογραφικά λάθη στο γραπτό ενός παιδιού που δεν γράφει φωνολογικά σωστά και το γραπτό του είναι γεμάτο με προσθήκες, παραλείψεις, αντιστροφές και επαναλήψεις γραμμάτων ή συλλαβών. Τα λάθη στην ορθογραφία διορθώνονται μόνον εφόσον το παιδί γράφει στη σωστή σειρά όλους τους φθόγγους που ακούει σε μια λέξη.

 

 

Ο γραφικός χαρακτήρας βελτιώνεται;

 

Δεδομένου ότι δεν υπάρχουν κινητικές δυσκολίες που ευθύνονται για τη δυσγραφία (και απαιτούν ειδική εργοθεραπευτική παρέμβαση), επιτυχημένη παρέμβαση στο γραφικό χαρακτήρα του παιδιού μπορεί να γίνει στην Α και Β δημοτικού. Από εκεί και πέρα, μικρές βελτιώσεις μόνο είναι εφικτές, γιατί τα παιδιά φέρνουν ισχυρές αντιστάσεις. Κι αυτό γιατί αποκατάσταση στο γραφικό χαρακτήρα σημαίνει γράφω πιο αργά (και άρα καθυστερώ να τελειώσω τις εργασίες μου) για ένα διάστημα, ώσπου να μπορέσω να αυτοματοποιήσω το νέο σχεδιασμό των γραμμάτων μου – ποιο παιδί όμως έχει την υπομονή και την πειθαρχία να κάνει κάτι τέτοιο αδιαμαρτύρητα;

 

Ωστόσο, εάν επιχειρείτε να βοηθήσετε το παιδί σας να βελτιώσει το γραφικό του χαρακτήρα, μην το πιέζετε με δηλώσεις του τύπου «γράμματα είναι αυτά;». Εάν θεωρείτε ότι τα γράμματά του δεν είναι καλά, εξηγήστε του γιατί (πχ. «δεν κλείνεις επαρκώς τα στρόγγυλα γράμματα») και βοηθήστε το να τα διορθώσει, αφού καταλάβει σαφώς τι πρέπει να κάνει.

 

 

Πηγή: Κέντρο Λόγου ΕΥ ΛΕΓΕΙΝ

Ορθογραφία στην Α΄ & Β΄ Δημοτικού

Bασικός στόχος του προγράμματος γραφής/ορθογραφίας στις δύο πρώτες σχολικές τάξεις είναι η σωστή γραφο-φωνημική αντιστοιχία, η πιστή καταγραφή δηλαδή της αλληλουχίας των ήχων που συναποτελούν κάθε λέξη. Προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος αυτός, χρήσιμες ενδέχεται να φανούν οι παρακάτω δραστηριότητες:

 

 

Yπαγόρευση & Διόρθωση λέξεων:

 

ο γονιός/δάσκαλος υπαγορεύει τη λέξη, το παιδί την επαναλαμβάνει, λέει έναν έναν τους ήχους που την αποτελούν (όχι τα γράμματα) ανοίγοντας για κάθε ήχο ένα δάκτυλο, και αρχίζει να γράφει τη λέξη. Αφού τελειώσει, διαβάζει αργά τη λέξη (ανασυνθέτοντας την αλληλουχία γραφημάτων και όχι ανακαλώντας τη λέξη με βάση τη σημασιολογία της), ελέγχοντας γράμματα και τονισμό.

 

 

Yπαγόρευση & Διόρθωση φράσεων/ προτάσεων:

 

ο γονιός/δάσκαλος υπαγορεύει την πρόταση, το παιδί την επαναλαμβάνει ολόκληρη και αρχίζει να γράφει κάθε λέξη αφού πρώτα την επαναλάβει προφορικά. Αφού τελειώσει, διαβάζει την πρόταση, ελέγχοντας τα κεφαλαία και τις τελείες, τη στίξη και τον τονισμό, την ορθογραφία και συμπληρώνοντας τις λέξεις που ενδεχομένως λείπουν.

 Ανάλογα με το παιδί, καλό είναι η ορθογραφία να γράφεται κάθε δεύτερη σειρά.

(Αν το παιδί δυσκολεύεται να θυμηθεί και να αφήσει τις ενδιάμεσες σειρές, μπορείτε να του τις σημειώσετε πχ. με ένα αστεράκι στην αρχή κάθε σειράς που πρέπει να μείνει κενή).

 

Κατά τον έλεγχο της ορθογραφίας του, το παιδί τσεκάρει τις σωστές λέξεις, ενώ αυτές όπου υπάρχει λάθος τις κλείνει σε παρένθεση και τις ξαναγράφει σωστά ακριβώς από κάτω, στην κενή σειρά.

Η αυτοδιόρθωση (το να διορθώνει δηλαδή το ίδιο το παιδί τα λάθη του, ανατρέχοντας σε κάποιο κείμενο-υπόδειγμα ή στολεξικό, για μεγαλύτερα παιδιά) είναι ιδιαίτερα εποικοδομητική, καθώς ενισχύει την απομνημόνευση και αυξάνει τις πιθανότητες «αποθήκευσης» της λέξης στο Οπτικό Λεξικό του παιδιού Άλλωστε, ας μην τρέφουμε αυταπάτες: όταν ένα παιδί παίρνει πίσω το διορθωμένο από το γονιό ή δάσκαλο γραπτό του, δεν προσέχει τα λάθη του – στην καλύτερη περίπτωση, απλώς θα τα μετρήσει.

Ωστόσο, εάν για κάποιο λόγο χρειαστεί να διορθώσετε οι ίδιοι το γραπτό του παιδιού, υιοθετήστε και εσείς τη «θετική βαθμολογία»: εστιάστε και σημειώστε ό,τι είναι σωστό. Βαθμολογήστε με 4/10 αν το παιδί έχει 6 στις 10 λέξεις λάθος. Επιπλέον, εάν πρόκειται για εκτενείς γραπτές εργασίες (πχ. σκέφτομαι και γράφω), μη διορθώνετε όλα τα λάθη του παιδιού. Είναι ιδιαίτερα αποθαρρυντικό και διόλου λειτουργικό για το δυσορθόγραφο παιδί. Επιλέξτε έναν ή δύο τύπους λαθών τη φορά, ανάλογα με τη σχολική ηλικία, και το βαθμό δυσκολίας του συγκεκριμένου παιδιού (πχ. τα -ω των ρημάτων ή, σε μεγαλύτερα παιδιά, τις καταλήξεις όλων των προσώπων στα ρήματα της ενεργητικής φωνής). Κάντε το ίδιο και στα επόμενα γραπτά του παιδιού, έτσι ώστε (στην προκειμένη περίπτωση) το παιδί να «βομβαρδιστεί» με ρηματικές καταλήξεις, μέσα στις επόμενες ημέρες.

Άσκοπο είναι επίσης να διορθώνετε τα ορθογραφικά λάθη στο γραπτό ενός παιδιού που δεν γράφει φωνολογικά σωστά και το γραπτό του είναι γεμάτο με προσθήκες, παραλείψεις, αντιστροφές και επαναλήψεις γραμμάτων ή συλλαβών. Τα λάθη στην ιστορική ορθογραφία διορθώνονται μόνον εφόσον το παιδί γράφει σε σωστή αλληλουχία όλους τους φθόγγους που ακούει σε μια λέξη.

 

Μην πιέζετε το παιδί να αλλάξει το γραφικό του χαρακτήρα, με παρατηρήσεις του τύπου «τι γράμματα είναι αυτά;». Εάν θεωρείτε ότι τα γράμματά του δεν είναι καλά, εξηγήστε του γιατί (πχ. «δεν κλείνεις επαρκώς τα στρόγγυλα γράμματα») και βοηθήστε το να τα διορθώσει, αφού καταλάβει σαφώς τι πρέπει να κάνει.

 

 

Ασκήσεις με πακέτα Καρτών

 

Φτιάξτε ένα πακέτο με κάρτες λέξεων υψηλής συχνότητας (ανάλογα με τη χρονική και σχολική ηλικία του παιδιού). Το παιδί διαβάζει το πακέτο 1 φορά την ημέρα. Ακολουθεί υπαγόρευση, έλεγχος και αυτο-διόρθωση (με τη βοήθεια του πακέτου). Εάν μία λέξη γράφεται σωστά για (πχ.) 10 συνεχόμενες φορές, τότε θα αφαιρείται από το πακέτο, στο οποίο θα μπαίνει δοκιμαστικά για (πχ.) 5 μέρες τον επόμενο μήνα.

 

Φτιάξτε επίσης ένα πακέτο με κάρτες λέξεων που παρουσιάζουν ορισμένες ορθογραφικές ιδιομορφίες / δυσκολίες (πχ. λέξεις της καρτέλας ή λέξεις που το παιδί κάνει συχνά λάθος). Το παιδί α) διαβάζει τη λέξη, β) λέει μία μία τις φωνούλες που τη συνθέτουν γ) κρύβει τη λέξη και τη γράφει δ) ελέγχει από την κάρτα. Ορίζεται και εδώ ένας αριθμός επιτυχιών, μετά την κάλυψη του οποίου η κάρτα βγαίνει από το πακέτο, και επανέρχεται δοκιμαστικά τον επόμενο μήνα.

 

Τέλος, μπορείτε να φτιάξετε ένα πακέτο με κάρτες λέξεων που αφορούν ένα συγκεκριμένο ορθογραφικό φαινόμενο (πχ. τις καταλήξεις –ε και –αι των ρημάτων). Το παιδί πρέπει να κατηγοριοποιήσει, να αντιστοιχίσει, να συμπληρώσει ή να γράψει καθ’ υπαγόρευση τις κάρτες.

 

 

Πηγή: Κέντρο Λόγου ΕΥ ΛΕΓΕΙΝ

Πώς να βοηθήσω διάβασμα & γραφή;

 

Kαθημερινές δραστηριότητες ανάγνωσης/γραφής

 

Κάθε μέρα, το παιδί της πρώτης σχολικής ηλικίας πηγαίνει στο σχολείο του, όπου υπό την καθοδήγηση των δασκάλων του καταβάλλει επί πέντε ώρες ιδιαίτερες προσπάθειες να μάθει να διαβάζει και να γράφει, δεξιότητες σαφώς διακριτές και ελάχιστα λειτουργικές κατά την παιδική κρίση. Επιστρέφοντας στο σπίτι το μεσημέρι, κανένα παιδί, όσο φιλότιμο και πειθαρχημένο να είναι, δεν δείχνει ιδιαίτερα πρόθυμο να διαβάσει και να γράψει κάτι παραπάνω από τις εργασίες του για την επόμενη ημέρα, παρά τις σχετικές καλοπροαίρετες υποδείξεις των γονιών του.

 

Το παιδί χρειάζεται χρόνο και εκπαίδευση για να μπορέσει να αντιληφθεί τη λογική και τη συσχέτιση της γραφής με την ανάγνωση. Χρειάζεται εμπειρίες για να κατανοήσει βιωματικά τη λειτουργικότητα των δύο στη ζωή του. Και εναπόκειται σε εσάς, τους γονείς, να του χαρίσετε τις εμπειρίες αυτές, μέσα από διαδικασίες ευχάριστες και ενδιαφέρουσες για το παιδί.

 

Ως γονείς, είστε εσείς που μάθατε στο παιδί σας να ζει και να μαθαίνει, από τις πρώτες μέρες της ζωής του. Θα πρέπει να ξέρετε ότι είναι και δικός σας ρόλος, λειτουργώντας συμπληρωματικά στο έργο των δασκάλων, να εξοικειώσετε το παιδί με τις δύο αυτές βασικές μαθησιακές δεξιότητες. Η ανάγνωση μπορεί να προάγει τη γραφή και η γραφή σαφώς βελτιώνει την ανάγνωση. Βοηθήστε το παιδί σας να κάνει τη σύνδεση ανάγνωσης και γραφής και να εντάξει και τα δύο λειτουργικά στη ζωή του. Μην επικαλείστε την ανεπάρκεια εκπαιδευτικών γνώσεων ή υλικού. Έχετε επάρκεια διάθεσης, κι αυτό, πιστέψτε με, αρκεί.

 

Μετατρέψτε μικρές καθημερινές δραστηριότητες που μοιράζεστε με το παιδί σε μοναδικές, άμεσες εμπειρίες άσκησης της γραφής και ανάγνωσης. Μυήστε το παιδί σας στο γραπτό λόγο. Υπάρχουν, ευτυχώς, αρκετά καθημερινά ‘τεχνάσματα’ που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε για να κάνετε το παιδί σας να αγαπήσει την ανάγνωση και τη γραφή:

 

• Ενθαρρύνετε το παιδί σας να κρατά ημερολόγιο. Εξηγήστε του τι θα μπορούσε να γράφει μέσα σ’αυτό και διαβάστε του κάποια σύντομα κομμάτια από το δικό σας ημερολόγιο (το οποίο εάν δεν έχετε, είναι μια καλή ευκαιρία να ξεκινήσετε). Στο τέλος κάθε βδομάδας, αφιερώστε μισή ώρα, όπου θα διαβάζετε ο ένας στον άλλον τα περιστατικά που θα θέλατε να μοιραστείτε. Προσέξτε μόνο: η κριτική των πράξεων του παιδιού και οι συμβουλές «για το καλό του» απαγορεύονται αυστηρά.

 

• Η κουζίνα είναι ένας μαγικός τόπος για τα παιδιά. Το μαγείρεμα τους ενθουσιάζει, ιδιαίτερα δε όταν μπορούν να γευτούν τα αποτέλεσμα. Επιλέξτε μια συνταγή και (ακόμη κι αν την εκτελείτε στα τυφλά τα τελευταία 20 χρόνια) ζητήστε από το παιδί να σας διαβάσει τα υλικά που θα χρειαστείτε, και στη συνέχεια ένα ένα τα βήματα για την εκτέλεση της συνταγής. Τονίστε του πόσο σημαντικό είναι να σας τα διαβάζει με τη σωστή σειρά. Αφήστε το να σας βοηθήσει κατά την εκτέλεση (αυτό θα είναι και το κίνητρο για να συμμετάσχει σε μια τέτοια δραστηριότητα). Φτιάξτε το δικό του βιβλίο συνταγών, ζητώντας του να αντιγράφει τις συνταγές που του άρεσαν και στις οποίες θα ήθελε να ξαναβοηθήσει.

 

• Πριν πάτε για ψώνια, φτιάξτε μια λίστα μαζί με το παιδί. Υπαγορεύστε του τι θέλετε να αγοράσετε και βοηθήστε το με την ορθογραφία δύσκολων λέξεων, λέγοντάς του τα γράμματα ένα ένα προφορικά ή γράφοντας τη λέξη σε ένα πρόχειρο χαρτί και ζητώντας του να την αντιγράψει στη λίστα. Πάρτε μαζί σας το παιδί στο σούπερ-μάρκετ και ζητήστε του να σας διαβάζει ένα ένα τα αντικείμενα της λίστας. (Το σούπερ-μάρκετ είναι ένα εκπληκτικό εργαστήρι ανάγνωσης. Παίρνοντας συνεχώς το παιδί μαζί σας, σύντομα θα εφεύρετε πολλά ενδιαφέροντα παιχνίδια).

 

• Μάθετε στο παιδί σας να σημειώνει γραπτά τα τηλεφωνικά μηνύματα, να τα κάνει στη συνέχεια κείμενο (ολοκληρωμένες προτάσεις) και να τα διαβάζει στο πρόσωπο στο οποίο απευθύνονται. Το ίδιο φυσικά οφείλετε να κάνετε και εσείς, με τα μηνύματα που αφορούν το παιδί σας!

 

• Ο τηλεφωνικός κατάλογος περιέχει ένα πλήθος πληροφοριών για δραστηριότητες γραφής. Μπορείτε για παράδειγμα να δώσετε στο παιδί σας να ξεφυλλίσει το χρυσό οδηγό, να επιλέξει μια συγκεκριμένη υπηρεσία/επάγγελμα και να συντάξει μια έξυπνη διαφήμιση γι’αυτό. Η δραστηριότητα αυτή μπορεί να εξελιχθεί σε δημιουργικό παιχνίδι για όλη την οικογένεια. Οι καλύτερες διαφημίσεις θα μπορούσαν στη συνέχεια να σκηνοθετούνται, να αναπαριστώνται και, ενδεχομένως, να βιντεοσκοπούνται.

 

• Φτιάξτε το προσωπικό λεξικό του παιδιού σε ένα ντοσιέ και δείξτε του πώς να το οργανώσει: πάνω δεξιά σε κάθε σελίδα θα γράφει την καινούρια λέξη που έμαθε. Κάτω από αυτή, θα γράφει τη σημασία της και μία πρόταση που την περιέχει. Στη συνέχεια, θα αναζητά σε εφημερίδες και περιοδικά τη λέξη αυτή ή εικόνες που απεικονίζουν τη σημασία της. Θα τις κόβει και τις κολλά στο υπόλοιπο της σελίδας. Από καιρό σε καιρό, ζητήστε του να γράψει μικρές τρελές ιστορίες, συνθέτοντας τις νέες του λέξεις και προτάσεις. Διαβάστε τις ιστορίες αυτές σ’όλη την οικογένεια., και διασκεδάστε με το χιούμορ και τη φαντασία του.

 

• Βοηθήστε το παιδί σας να κάνει μια λίστα με τις γιορτές και τα γενέθλια των συγγενών και φίλων. Δείξτε του στη συνέχεια διάφορες εορταστικές κάρτες με χιουμοριστικά μηνύματα (θα βρείτε πάρα πολλές στο εμπόριο). Συζητήστε για το χιούμορ και την πρωτοτυπία τους, και γράψτε μαζί ένα-δυο τέτοια μηνύματα. Δείξτε του επίσης τρόπους με τους οποίους θα μπορούσε να κατασκευάσει και να σχεδιάσει όμορφες κάρτες και ενθαρρύνετέ το να φτιάχνει, να γράφει και να στέλνει το ίδιο τις κάρτες του σε γιορτές και επετείους..

 

• Κάθε φορά που το παιδί σας ολοκληρώνει την ανάγνωση ενός παιδικού βιβλίου, δώστε του ένα κομμάτι χαρτόνι σε μέγεθος Α4 και ζητήστε του στη μία πλευρά να ζωγραφίσει κάτι που θεωρεί ότι αντιπροσωπεύει το συγκεκριμένο βιβλίο ή του άρεσε ιδιαίτερα. Στη δεύτερη πλευρά θα γράψει τον τίτλο του βιβλίου, το όνομα του συγγραφέα, την έκδοση και μια μικρή περίληψη της ιστορίας. Θα έχει έτσι σύντομα ένα μικρό δικό του αρχείο βιβλίων, το οποίο ενδεχομένως, αργότερα, θα μπορούσε να κάνει δώρο σ’ένα φίλο/η.

 

• Όταν σχεδιάζετε τις διακοπές σας, πάρτε οδικούς και γεωγραφικούς χάρτες και φτιάξτε μαζί με το παιδί το πρόγραμμά σας. Συζητήστε για το σημείο αφετηρίας και τον προορισμό σας, και αφήστε το παιδί να προτείνει την πιο σύντομη ή ενδιαφέρουσα κατά τη γνώμη του διαδρομή. Ανατρέξτε μαζί στην εγκυκλοπαίδεια ή σε τουριστικά φυλλάδια και διαβάστε για τους τόπους που σκοπεύετε να επισκεφτείτε. Γράψτε στη συνέχεια ο καθένας το πρόγραμμα που προτείνει, συζητήστε τις προτάσεις και ορίστε το τελικό πρόγραμμα διακοπών.

 

Με δυο λόγια, εκθέστε το παιδί σας στο γραπτό λόγο και δημιουργήστε του ευκαιρίες για να διαβάζει και να γράφει ιστορίες, ανέκδοτα, λίστες, μηνύματα, σημειώματα, κάρτες και γράμματα σε συγγενείς και φίλους, και ό,τι άλλο εσείς επινοήσετε. Η ανάγνωση και η γραφή, ως δεξιότητες, αλληλοϋποστηρίζονται. Αντιληφθείτε τες συνδυαστικά και βοηθήστε και το παιδί σας να τις συσχετίσει.

 

 

Πηγή: Κέντρο Λόγου ΕΥ ΛΕΓΕΙΝ

Αυτοματοποίηση ανάγνωσης/γραφής

 

Τι σημαίνει αυτοματοποίηση;

 

Πλήθος δραστηριότητες στη ζωή μας που οδηγούν στην απόκτηση δεξιοτήτων είναι συνυφασμένες με την έννοια της αυτοματοποίησης. Ξεκινάμε το βάδισμα δειλά ως βρέφη και όταν αυτοματοποιούμε την ικανότητα δεν συνειδητοποιούμε πλέον τα βήματά μας και τον συγκεκριμένο τρόπο με τον οποίο κουνάμε τα πόδια μας. Το κούμπωμα των ρούχων, το δέσιμο των κορδονιών, ο χορός, η οδήγηση και τόσα άλλα, γίνονται μ’ έναν τρόπο συνειδητό στην αρχή που συγκεντρώνει όλη μας την προσοχή, αυτοματοποιούνται όμως γρήγορα μέσα από συνεχή εξάσκηση. Το ίδιο ισχύει και για το διάβασμα ή το γράψιμο, που συνιστούν πολύπλοκες διαδικασίες και απαιτούν την ταυτόχρονο, παράλληλη και αυτόματη συνεργασία και συντονισμό πολλών επιμέρους μηχανισμών. Ο ενήλικας διαβάζει και γράφει με την ίδια ευκολία που ένας ακροατής ακούει. Το παιδί θα το κάνει αυτό μόνον εάν αυτοματοποιήσει τις δεξιότητες της ανάγνωσης και της γραφής.

 

 

Πώς μπορώ να βοηθήσω το παιδί να αυτοματοποιήσει;

 

Τα συστατικά στοιχεία της επιτυχίας στην αυτοματοποίηση δεξιοτήτων συνίστανται στα εξής: μικροί στόχοι – ενθάρρυνση – παροχή κινήτρων – συνεχής επανάληψη της επιτυχίας – επιβράβευση (Ακριβώς το αντίθετο δηλαδή, από ό,τι ένα παιδί δυσκολίες στην ανάγνωση και γραφή βιώνει στην καθημερινή του πρακτική στο σπίτι και το σχολείο).

 

Τι σημαίνει αυτό πρακτικά: όταν η ανάγνωση ή η γραφή λέξεων, φράσεων και κειμένων γίνεται πολλές φορές και σωστά, τελικά αυτοματοποιείται. Όσο ο μαθητής διαβάζει και γράφει κάνοντας λάθη, η επανάληψη μόνο της προσπάθειας δεν αρκεί. Πρέπει να περάσει αρκετός χρόνος επαναλαμβανόμενων, απολύτως επιτυχημένων προσπαθειών ώστε η λειτουργία να αυτοματοποιηθεί. Ο οδηγός που συστηματικά τρακάρει δεν αποκτά ευχέρεια στην οδήγηση, κι ας γνωρίζει τέλεια τη θεωρία. Το παιδί που κάνει λάθη και αναγκάζεται να τα επαναλάβει ξανά και ξανά αισθάνεται την ίδια πίεση και ανασφάλεια. Θα ‘ταν παράλογο να περιμέναμε σε τέτοιες συνθήκες να αγαπήσει το γραπτό λόγο.

 

 

Πώς θα εξασφαλιστεί η επιτυχία στις απόπειρες γραφής/ανάγνωσης;

 

Εδώ υπεισέρχονται τα κίνητρα, ισχυρότατο επίσης συστατικό της επιτυχίας. Για να μάθω να οδηγώ χρειάζεται ένα περισσότερο ενθουσιώδες κίνητρο από την υπόδειξη των γονιών και των δασκάλων μου ότι οφείλω να μάθω να οδηγώ. Χρειάζεται με κάποιον τρόπο να έχω πειστεί για τη χρησιμότητα της οδήγησης, και μάλιστα να έχω νιώσει άμεσα την αναγκαιότητά της. Κανείς νομίζω δεν θα παρακολουθούσε με ζήλο μαθήματα οδήγησης, εάν του έλεγαν, ότι αργότερα θα καταλάβει πόσο χρήσιμη είναι. Καταβάλλουμε προσπάθεια μόνο όταν είμαστε σίγουροι για τα αποτελέσματα των κόπων μας. Και τα αποτελέσματα για ένα παιδί –συχνά και για έναν ενήλικα– μπορούν να είναι μόνο βραχυπρόθεσμα. Ας σταματήσουμε λοιπόν να απαιτούμε από εξάχρονα, οκτάχρονα και δεκάχρονα παιδιά να καταλάβουν ότι αν δεν διαβάσουν δεν θα μπορέσουν να μπουν στο πανεπιστήμιο, δέκα χρόνια αργότερα, ή δεν θα έχουν μια καλή δουλειά, στην επόμενη εικοσαετία, κι ας βρούμε άλλους τρόπους να τα κινητοποιήσουμε, τρόπους ευχάριστους, λειτουργικούς, σε άμεση σχέση με την καθημερινή τους εμπειρία.

 

Τελικός στόχος είναι το παιδί να αποκτήσει θετικό εσωτερικό κίνητρο που συνδέεται με την επιτυχία. Στην περίπτωση που το παιδί αναπτύσσει με δυσκολία εσωτερικό κίνητρο, μπορούμε να το κινητοποιήσουμε παρέχοντας μια εξωτερική επιβράβευση: προσφέρουμε οποιαδήποτε μορφή βραβείου ή συγκεντρώνουμε βαθμούς ή ό,τι άλλο μπορέσουμε να επινοήσουμε, προκειμένου να διατηρήσουμε ζωντανό το ενδιαφέρον του συγκεκριμένου παιδιού. Ασφαλώς δεν επιβραβεύουμε συμπεριφορές που δεν χρήζουν επαίνου, γιατί τα παιδιά το αντιλαμβάνονται. Γι’ αυτό και οι εκάστοτε στόχοι πρέπει να είναι μικροί, ώστε να εγγυώνται απόλυτη επιτυχία σε κάθε εξελικτικό στάδιο.

 

 

Πηγή: Κέντρο Λόγου ΕΥ ΛΕΓΕΙΝ

Για γονείς παιδιών Α’ Δημοτικού

 

Ελέγξτε το άγχος σας

 

Προσπαθήστε να διατηρήσετε τη στάση που είχατε για το σχολείο όταν το παιδί σας πήγαινε στον παιδικό ή τα νήπια. Συνεχίστε να ρωτάτε “πώς τα πέρασες σήμερα στο σχολείο”, αντί “πώς τα πήγες σήμερα στο σχολείο;”. Ειδικά τις πρώτες μέρες στην Α’ Δημοτικού, είναι σημαντικό να σας ενδιαφέρει η διάθεση του παιδιού για το σχολείο και όχι οι επιδόσεις του στη σχολική τάξη. Δώστε χρόνο στο παιδί να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα και μην το φέρνετε αντιμέτωπο με τις προσδοκίες σας, που έτσι και αλλιώς είναι πολύ νωρίς να τις κατανοήσει. Μην το βομβαρδίζετε με ερωτήσεις για το τι ρώτησε ο δάσκαλος/η δασκάλα και τι απάντησε το παιδί (πιθανότατα δεν θα θυμάται). Μην του μεταδίδετε την αγωνία σας, μην το πιέζετε με όλα αυτά που πρέπει να κάνει, εάν σας αγαπάει (!) την επόμενη μέρα. Θυμηθείτε: προτού να γίνει κάποιος καλός μαθητής/καλή μαθήτρια, πρέπει πρώτα να νιώσει ασφαλής στο σχολείο, ώστε να μπορέσει να το αγαπήσει.

 

 

Ενισχύστε τη θετική εικόνα του σχολείου

 

Υπάρχουν παιδιά που λατρεύουν το σχολείο από την πρώτη κιόλας μέρα. Τα παιδιά αυτά έχουν συνήθως ιδιοσυγκρασία κοινωνική, εξωστρεφή και είναι στην πλειονότητά τους γνωστικά, γλωσσικά και συναισθηματικά ώριμα για την ένταξή τους στο δημοτικό σχολείο. Δεν είναι έτσι όμως όλα τα παιδιά που εγγράφονται στην Α’ Δημοτικού. Ανάμεσά τους υπάρχουν παιδιά ανώριμα (γνωστικά, γλωσσικά ή συναισθηματικά), παιδιά με δυσκολίες προσαρμογής, κίνησης, μάθησης, τα οποία βιώνουν το σχολικό περιβάλλον ως καθημερινή απειλή. Προσπαθήστε να κατανοήσετε τους φόβους τους και να νιώσετε τις αγωνίες τους ώστε να μπορέσετε να τους βοηθήσετε, αλλά μην υποστηρίζετε τη στάση τους, με οποιοδήποτε τρόπο. Εστιάστε στα όμορφα της νέας ζωής, που το παιδί σας μπορεί να μην «βλέπει». Και κυρίως μην διαπραγματεύεστε «ανταλλαγές» οποιουδήποτε τύπου (πχ. αν διαβάσεις, θα σου πάρω το «…», αν πας σχολείο, μετά θα πάμε στο πάρκο).

 

 

Ενθαρρύνετε την αυτονομία στην οργάνωση και τη μελέτη

 

Μην του ξύνετε τα μολύβια, μην σβήνετε τις κακογραφίες, μην ολοκληρώνετε τις εργασίες του, μην του ετοιμάζετε τη σχολική τσάντα. Δείξτε του πώς να κάνει ό,τι χρειάζεται, αλλά μην το κάνετε εσείς, επειδή είναι κουρασμένο, καθυστερεί ή δεν υπακούει. Το παιδί οφείλει να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα, ένα εκ των οποίων είναι ο ρόλος του ως μαθητής/μαθήτρια. Μην αναλαμβάνετε λοιπόν μέρος του ρόλου του. Εάν το παιδί δεν συνεργάζεται, ενημερώστε τον/την εκπαιδευτικό, ζητήστε τη βοήθειά του/της και συζητήστε το ενδεχόμενο να συμβουλευτείτε ψυχολόγο για θέματα οριοθέτησης, προκειμένου να αποφύγετε μια νέα σχέση εξάρτησης του παιδιού από εσάς, που εάν εδραιωθεί τώρα ενδέχεται να σας δυσκολέψει πολύ στο μέλλον.

 

 

Δημιουργήστε με τους εκπαιδευτικούς σχέσεις συνεργασίας

 

Σχέση συνεργασίας σημαίνει κοινοί στόχοι και συντονισμένη προσπάθεια (από διαφορετική ενδεχομένως οπτική γωνία) για την επίτευξή τους. Οι εκπαιδευτικοί είναι οι μόνοι ίσως άνθρωποι που μοιράζονται μαζί σας το ενδιαφέρον για τη σχολική πρόοδο των παιδιών σας: εάν το παιδί προοδεύει, εσείς νιώθετε περήφανοι όπως και ο/η εκπαιδευτικός που αισθάνεται ότι το εκπαιδευτικό του/της έργο είναι αποτελεσματικό. Μοιραστείτε λοιπόν μαζί τους, από την αρχή της χρονιάς ό,τι σας απασχολεί σε σχέση με το παιδί και αισθάνεστε ότι μπορεί να επηρεάσει την ακαδημαϊκή του εξέλιξη. Μην αποκρύπτετε βασικές πληροφορίες, όπως αναπτυξιακά προβλήματα, δυσκολίες κατά την προσχολική ηλικία, ενδεχόμενη λογοθεραπευτική ή άλλη θεραπευτική παρέμβαση. Το έργο των εκπαιδευτικών δεν είναι να κρίνουν τα παιδιά σας, αλλά να τους παρέχουν την μέγιστη δυνατή βοήθεια προκειμένου να μπορέσουν να αντεπεξέλθουν στις απαιτήσεις της ακαδημαϊκής ζωής.

 

 

Πηγή: Κέντρο Λόγου ΕΥ ΛΕΓΕΙΝ

Το πρωτάκι

 

Tο καλοκαίρι είναι εποχή για ξεκούραση, ηρεμία, χαλάρωση, βόλτες, μπάνια και ώρες ξέγνοιαστο παιχνίδι με τους μικρούς και τις μικρές της οικογένειας. Ενθαρρύνοντας λοιπόν αυτή την παιγνιώδη διάθεση των παιδιών –αλλά και τη δική μας- μπορούμε να παίξουμε μαζί τους δημιουργικά, παιχνίδια που διασκεδάζουν, μυώντας ταυτόχρονα στον κόσμο των εννοιών και της γνώσης.

 

Κάτι τέτοιο πρόκειται να αποβεί ιδιαίτερα χρήσιμο για τα «πρωτάκια» κυρίως, μιας που έτσι θα ξεκινήσουν σε γερές βάσεις την πρώτη τους σχολική χρονιά.

 

• Συζητήστε με το παιδί τι επιπλέει στο νερό και τι όχι, και δώστε τη λογική ερμηνεία γι’αυτό: η μπάλα είναι ελαφριά και επιπλέει, ενώ η πέτρα είναι βαριάκαι βουλιάζει. Θα εξοικειωθεί έτσι και με τις αντίθετες έννοιες βαρύ-ελαφρύ. Μην ξεχάσετε να αναφέρετε βέβαια, ότι αυτό δεν ισχύει για τα πλεούμενα, γιατί η κατασκευή τους είναι τέτοια που δεν τους επιτρέπει να βουλιάζουν. Εξίσου καλό παράδειγμα για τις ίδιες έννοιες είναι το κουβαδάκι με την άμμο ή το θαλασσινό νερό, με το οποίο μπορείτε επίσης να εισάγετε τις έννοιες γεμάτο-μισό-άδειο.

 

• Ονομάστε τα πλεούμενα (βάρκα, καράβι, πλοίο, κότερο, δελφίνι), δείχνοντάς τα, ζωγραφίζοντας το σχήμα τους και εξηγώντας το μέγεθος/χωρητικότητα και τη λειτουργικότητα του καθενός.

 

• Ψάξτε, βρείτε και κόψτε από εικόνες βιβλίων-παραμυθιών και περιοδικών τους κατοίκους της θάλασσας. Ξεχωρίστε τα φυτά από τα ψάρια. Μάθετε τα ονόματα τους, κάντε βουτιές με τις μάσκες και παρατηρήστε τα, συζητήστε για τον τρόπο που ζούνε και τη σχέση τους με τον άνθρωπο (τα ψάρια μας τρέφουνε, τα κοχύλια διακοσμούν κορνίζες και άλλα αντικείμενα, κ.λπ.).

 

• Διδάξτε την έννοια της επιφάνειας και εξοικειώστε το παιδί με έννοιες του χώρου και τη γλωσσική διατύπωσή τους, μιλώντας για ό,τι κινείται πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας (πουλιά), πάνω στην επιφάνεια της θάλασσας (βάρκα) ή κάτω από αυτήν (ψάρια). Μιλήστε επίσης για ό,τι βρίσκεται μέσα και έξω από τη θάλασσα.

 

• Εξίσου εύκολο είναι να ασχοληθείτε και με την προγραφή στην άμμο. Χαράξτε οριζόντιες, κάθετες γραμμές, κύκλους, κύματα, κορυφές-μύτες, δρόμους κ.λπ. Ενδιαφέρον έχει επίσης ο σχεδιασμός του αμμόσπιτου (τετράγωνο-τρίγωνο) και του αμμόπαιδου (πρόσωπο-χέρια-πόδια), με τα οποία μπορείτε να πλέξετε διάφορες ενδιαφέρουσες ιστορίες. Όλα τα παιδιά αρέσκονται στις μυθοπλασίες!

 

• Όταν το παιδί έχει εξοικειωθεί με τις γραμμές, μπορείτε να επιχειρήσετε το σχεδιασμό κεφαλαίων γραμμάτων ή/και αριθμών. Αφού χαράξετε το γράμμα, παρομοιάστε το με κάτι π. χ. το Α με μια σκαλίτσα, το Ο με μπαλόνι, το Π με τραπέζι, το Ι με μπαστούνι κ.λπ. Μετά φωνάξτε δυνατά ααααααα, ιιιιιιιιιι και να είστε σίγουροι ότι –αν δεν σας διώξουν από την παραλία!- το αποτέλεσμα θα είναι θετικό για τη μύηση του παιδιού σας στον κόσμο των γραπτών συμβόλων. Αφού φωνάξετε τον ήχο, ψάξτε μαζί να βρείτε λέξεις που να αρχίζουν με αυτόν και προφέρετέ τες τονίζοντας πάντα το πρώτο γράμμα. Π.χ. αααααεροπλάνο, οοοοομπρέλα. Είναι πιθανό το παιδί να δυσκολευτεί λίγο στην αρχή, αλλά με λίγη εξάσκηση καθημερινά, όπου βρίσκεστε (στο σπίτι, στο αυτοκίνητο), σύντομα θα τα καταφέρνει πολύ καλά.

 

• Όσον αφορά τους αριθμούς, ξεκινήστε να μετράτε οπουδήποτε βρίσκεστε. Τις πετρούλες στη θάλασσα, τα παρκαρισμένα αυτοκίνητα, τα κουταλάκια του γλυκού, τους κόκκινους κύβους ή τα δαχτυλάκια του μικρού χεριού. Επιμείνετε το παιδί να συνοδεύει κάθε αριθμό δείχνοντας ένα ένα κάθε αντικείμενο. Τα παιδιά αγαπούν συνήθως την αρίθμηση, αρκεί να γίνεται με συγκεκριμένα αντικείμενα.

 

• Τέλος, για να οξύνετε την ακουστική αντίληψη και μνήμη αλλά και την κατανόηση και σκέψη του παιδιού, διαβάστε του ιστορίες και κάντε του κατόπιν σχετικές ερωτήσεις. Έτσι σίγουρα θα ελέγξετε την προσοχή του, αλλά και θα το ωθήσετε να σκεφτεί και να προβληματιστεί για αρκετά από τα οποία σε άλλη περίπτωση απλώς θα προσπερνούσε. Εάν δε η ηλικία και το γνωστικό επίπεδο του παιδιού σας το επιτρέπει, προχωρήστε ακόμη περισσότερο, ζητώντας το στη συνέχεια να αφηγηθεί την ιστορία που άκουσε.

 

 

Πηγή: Κέντρο Λόγου ΕΥ ΛΕΓΕΙΝ

Γραφή πριν το δημοτικό

Οι παιδαγωγοί πείθονται ολoένα και περισσότερο, ότι η εκπαίδευση που λαμβάνει το παιδί από τους γονείς του κατά τη βρεφική ηλικία συνιστά παράγοντα αποφασιστικό για την εξέλιξη των νοητικών του ικανοτήτων και την κατάκτηση εννοιών που θα το βοηθήσουν να εργαστεί στη συνέχεια αποδοτικά, με την είσοδό στο σχολείο.

 

Από μελέτες που έχουν γίνει, καταδεικνύεται το γεγονός ότι η πιο ενεργητική περίοδος ανάπτυξης -σωματικής και νοητικής- του παιδιού, είναι το διάστημα από τη γέννηση μέχρι και την ηλικία των 4 χρόνων, οπότε και μπορούμε να λάβουμε σημαντικές πλέον ενδείξεις για τη νοημοσύνη του παιδιού. Εύλογο είναι λοιπόν, ότι τα ερεθίσματα που θα προσφέρουν οι γονείς στο παιδί τα πρώτα αυτά χρόνια της ζωής του – και κυρίως η μητέρα, που περνά συνήθως περισσότερο χρόνο με το παιδί – είναι αυτά που θα καθορίσουν την μετέπειτα συναισθηματική και νοητική εξέλιξή του και ακαδημαϊκή πρόοδο.

 

Ένα παιδί που έχει δεχθεί ποικιλία εμπειριών στο ξεκίνημα της ζωής του είναι λοιπόν ένα παιδί που αναμένουμε να εξελιχθεί ικανοποιητικά σε κάθε τομέα και να έχει καλή επίδοση στο σχολείο.

 

Αντίθετα, το παιδί της προσχολικής ηλικίας που δεν είναι σε θέση π.χ. να διακρίνει τα διάφορα μεγέθη και σχήματα ή να συναρμολογήσει ένα παζλ, θα ενδέχεται να έχει αργότερα μεγάλη δυσκολία στην ανάγνωση και γραφή, καθώς και οι δύο συνιστούν δεξιότητες που προαπαιτούν την αναγνώριση λεπτών διαφορών ανάμεσα στα γράμματα, προκειμένου να σχηματιστούν συλλαβές, λέξεις και προτάσεις αργότερα.

 

Καλό θα ήταν ο γονιός να εξοικειώνει το παιδί με τα «σύνεργα» του γραπτού λόγου από πολύ νωρίς. Χρωματιστά μολύβια και χαρτί μπορούν να δοθούν στο παιδί ήδη από την ηλικία των 18 μηνών. Το φύλλο χαρτιού πρέπει να είναι αρκετά μεγάλο, ώστε να επιτρέπει την ελεύθερη κίνηση του χεριού. Μεγάλα πρέπει επίσης να είναι και τα πρώτα μολύβια, ώστε να μπορεί το παιδί να τα πιάνει με όλο του το χέρι. Αργότερα, καθώς θα εξελίσσεται ο συναρμονισμός των μυών, γύρω στα 4 χρόνια, μπορείτε να του δώσετε μικρότερα μολύβια, αφού θα είναι πλέον σε θέση να τα πιάνει με το δείχτη και τον αντίχειρα.

 

Από τα 3 του χρόνια το παιδί είναι συνήθως έτοιμο να αναλάβει δραστηριότητες λεπτής κινητικότητας, όπως να περνάει χάντρες σε μια κλωστή, να κυλάει μπίλιες, ή να δουλεύει με πλαστελίνη. Τέτοιου τύπου δραστηριότητες ενισχύουν τους μύες κάθε δαχτύλου και αναπτύσσουν την χειροτεχνική επιδεξιότητα.

 

Οι προγραφικές ασκήσεις είναι επίσης αναγκαίες, για την εκμάθηση των γραμμάτων και των αριθμών. Σκοπός τους είναι να θεμελιώσουν και να εδραιώσουν στο παιδί την κατάκτηση της εικόνας του γράμματος αλλά και της αλληλουχίας των κινήσεων που απαιτούνται προκειμένου αυτή να αναπαραχθεί. Το παιδί, για να κατακτήσει πλήρως την κίνηση και την χειρονομία της γραφής, χρειάζεται να ισορροπήσει τις μυϊκές του δυνάμεις και να χειριστεί με ευλυγισία κάθε άρθρωση του χεριού. Η εκπαίδευση αυτή πρέπει να έχει ήδη αρχίσει πριν το παιδί πάρει μολύβι στο χέρι του. Με τον γραφισμό θα καταπιαστούμε αφού έχει προηγηθεί η εκπαίδευση αυτή.

 

Οι ασκήσεις μπορούν να γίνουν στον πίνακα ή σε ένα χαρτόνι κολλημένο στον τοίχο, με μαρκαδόρους, ξυλομπογιές, ή με κηρομπογιές. Ασκήσεις που ενδείκνυνται για το στάδιο αυτό είναι:

 

• Σχεδίαση οριζόντιων και κάθετων γραμμών

 

• Σχεδίαση ημικύκλιου, κύκλου, τετραγώνου. (Η φορά των σχεδίων είναι πάντα δεξιόστροφη)

 

• Σχεδίαση κυμάτων

 

• Σχεδίαση ελατηρίων

 

• Σχεδίαση κορυφών

 

• Σχεδίαση σπιτιού, με σχηματισμό αρχικά ενός τετραγώνου και έπειτα μιας κορυφής

 

• Σχεδίαση τριγώνου

 

Από τα 5 τους χρόνια, τα παιδιά θα πρέπει να αρχίσουν να εκτελούν τις ασκήσεις σε φύλλο χαρτιού πάνω στο τραπέζι. Συχνά, ειδικά τις πρώτες φορές, το πιάσιμο του μολυβιού είναι αρκετά χαλαρό. Για να το βελτιώσουν, τα παιδιά πρέπει να αποκτήσουν αρκετή μυϊκή δύναμη και ευλυγισία των αρθρώσεων. Οι παραπάνω ασκήσεις βοηθούν και σ’αυτό. Επιπλέον, μπορείτε να προσθέσετε ασκήσεις:

 

• όπου το παιδί οφείλει να χαράξει ένα δρόμο ανάμεσα σε δυο παράλληλες γραμμές.

 

• με τυπωμένα σχέδια, όπου το παιδί ακολουθεί (πατώντας απλώς από πάνω με το μολύβι) τις γραμμές του σχεδίου, χωρίς να σηκώνει από το χαρτί το μολύβι του.

 

• όπου το παιδί οφείλει να ενώσει τις τελείες, προκειμένου να αναπαραστήσει ένα συγκεκριμένο πρότυπο που του δίνεται.

 

Πηγή: Κέντρο Λόγου ΕΥ ΛΕΓΕΙΝ

ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΠΙΔΟΣΗ

Βοηθήστε το παιδί της προσχολικής ηλικίας στη γραφή

Βοηθήστε το παιδί που πρόκειται να πάει σχολείο

Βοηθήστε εγκαίρως το παιδί που δυσκολεύεται στο σχολείο

Βοηθήστε το παιδί της Α’ Δημοτικού

Βοηθήστε το παιδί να αυτοματοποιήσει τις δεξιότητες ανάγνωσης και γραφής

Βοηθήστε το παιδί να διαβάζει και να γράφει καλύτερα

Βοηθήστε το παιδί της Α’ και Β’ Δημοτικού στην ορθογραφία

Βοηθήστε το παιδί να βελτιώσει την ορθογραφία

Βοηθήστε το παιδί να μάθει παίζοντας

Βοηθήστε το παιδί της πρώτης σχολικής ηλικίας στην αριθμητική

Βοηθήστε το παιδί να μάθει την προπαίδεια

Παιχνίδια με αριθμούς

Βοηθήστε το παιδί στην ξένη γλώσσα

Βοηθήστε το παιδί να οργανώσει τη μελέτη του

Βοηθήστε το παιδί να συγκεντρωθεί

Κατανοήστε τη σπουδαιότητα της εργαζόμενης μνήμης