|
το παιδί πρέπει να θυμάται ό,τι ακούει (πχ,. Λέξεις, οδηγίες)
|
|
|
το παιδί πρέπει να θυμάται τι θέλει να πει, με ποια χρονική αλληλουχία, τι έχει ήδη πει από αυτά που θέλει και πώς (με ποιους κανόνες συντακτικού) πρέπει να δομήσει ό,τι θέλει να πει, ώστε να προκύψει το νόημα που επιθυμεί.
|
|
|
α) η ακουστική μνήμη θα επιτρέψει στο παιδί να αναγνωρίσει και να αναπαράγει τις αντιστοιχίες γράμματος – ήχου, να “δέσει” τις συλλαβές σε λέξη (χωρίς να χρειαστεί να επαναλάβει πολλές φορές την ανάγνωση των συλλαβών για να κατανοήσει περί ποιας λέξης πρόκειται) και θα το βοηθήσει να «ακούσει» και να διορθώσει τα φωνολογικά λάθη στο γραπτό του. β) η οπτική μνήμη θα βοηθήσει στην άμεση αναγνώριση των γραμμάτων και των λέξεων που το παιδί συναντά συχνά, έτσι ώστε θα επιταχύνει το ρυθμό ανάγνωσης.
|
|
|
ξεκινώντας από τη μνήμη των κινήσεων που απαιτούνται για το σχηματισμό των γραμμάτων, το παιδί πρέπει ακόμη να θυμάται το σχήμα και τη φορά των γραμμάτων, τη σειρά τους μέσα στη λέξη, το τονικό σημάδι, την ορθογραφία των λέξεων, τη γραμματική που θα του επιτρέψει να γράψει σωστά τις καταλήξεις, τη σύνταξη που θα το βοηθήσει να γράψει στη σωστή σειρά όλες τις λέξεις της πρότασης και τη στίξη.
|
|
|
το παιδί πρέπει να συγκρατήσει ονόματα και χρονολογίες, τη σωστή ακολουθία των γεγονότων και των ιδεών, και όλα όσα απαιτούνται για την κατανόηση ενός κειμένου πχ. ιστορίας.
|
Με δυο λόγια, η εργαζόμενη μνήμη ελέγχει το σύνολο της μάθησης, καθώς κάθε καινούρια δεξιότητα, ώσπου να αυτοματοποιηθεί, στηρίζεται εξολοκλήρου στη μνήμη που θα συντονίσει τις επιμέρους υποδεξιότητες που προαπαιτούνται.
Παιχνίδια καλλιέργειας της Ακουστικής Μνήμης
Και τα 2 παιχνίδια είναι ομαδικά και αφορούν άτομα ηλικίας 7 ετών έως …υπερήλικες, ενώ δεν απαιτούν καθόλου υλικά, πέραν της καλής σας διάθεσης για παιχνίδι και επικοινωνία.
- Η βαλίτσα
Οι παίκτες διοργανώνουν ένα μεγάλο ταξίδι, με μια μόνο μεγάλη βαλίτσα. Κάθε παίκτης επιλέγει ένα επιπλέον αντικείμενο για πακετάρισμα, πρέπει ωστόσο να θυμάται όλα τα αντικείμενα που έχουν ήδη τοποθετήσει στη βαλίτσα οι συμπαίκτες του. Εάν ξεχάσει ένα από τα περιεχόμενα στη βαλίτσα, βγαίνει από το παιχνίδι. Νικητής είναι αυτός που θα καταφέρει να θυμάται τα περισσότερα αντικείμενα.
Πιο αναλυτικά:
- O πρώτος παίκτης επιλέγει το πρώτο αντικείμενο για τη βαλίτσα και το δηλώνει στους υπόλοιπους. Για παράδειγμα: “Ετοιμάζω τη βαλίτσα μου για το ταξίδι και βάζω μέσα ένα αρκουδάκι».
- Oι επόμενοι παίκτες επαναλαμβάνουν, καθένας στη σειρά του, τα λόγια του προηγούμενου, προσθέτοντας ένα επιπλέον αντικείμενο στη βαλίτσα. Για παράδειγμα: “Ετοιμάζω τη βαλίτσα μου για το ταξίδι και βάζω μέσα ένα αρκουδάκι και ένα σαπούνι…κλπ.».
- Ο κάθε παίκτης πρέπει να ακούει προσεκτικά τα λόγια των υπολοίπων, γιατί εάν ξεχάσει ένα από τα αντικείμενα, βγαίνει από το παιχνίδι.
Ενδεχόμενες Παραλλαγές:
- Οι παίκτες πακετάρουν αντικείμενα που εξυπηρετούν ένα συγκεκριμένο σκοπό (πχ. εκδρομή για πικ νικ). Τα αντικείμενα πρέπει να σχετίζονται με το συγκεκριμένο σκοπό και να είναι μετακινήσιμα, ειδάλλως οι υπόλοιποι παίκτες μπορούν να τα απορρίψουν και ο παίκτης να βγει έτσι από το παιχνίδι.
- Οι παίκτες πακετάρουν αντικείμενα στη «βαλίτσα της Άλφα-βήτα», η οποία δημιουργεί δεσμεύσεις ως προς τον αρκτικό φθόγγο του ονόματος του αντικείμενου: το όνομα κάθε νέου αντικειμένου αρχίζει από το επόμενο γράμμα της αλφαβήτας. Έτσι, αν ο ένας πακετάρει “Αβγά”, για παράδειγμα, ο επόμενος θα μπορούσε να πακετάρει… “Bερίκοκα”.
- Η λίστα με τις λέξεις
- Φτιάξτε μία λίστα 10 απλών λέξεων και αριθμήστε τες από το 1 ως το 10.
- Ο «αρχηγός» διαβάζει τη λίστα των 10 λέξεων, μαζί με τους αριθμούς. Για παράδειγμα, «ένα, ποδήλατο, δύο, τραπέζι, τρία…».Οι υπόλοιποι συμπαίκτες ακούνε προσεκτικά.
- Ο «αρχηγός» λέει έναν αριθμό από το 1 ως το 10. Ο πρώτος παίκτης που θα πει τη λέξη που αντιστοιχεί στον αριθμό αυτό, είναι ο νικητής του πρώτου γύρου. (Εναλλακτικά, όλοι οι παίκτες γράφουν σε ένα χαρτί τη λέξη, και όσοι έχουν γράψει τη σωστή λέξη κερδίζουν έναν πόντο).
- Μετά το τέλος του πρώτου γύρου ο αρχηγός επιλέγει και λέει έναν άλλο αριθμό, οι παίκτες βρίσκουν τη λέξη που του αντιστοιχεί, κ.ο.κ.
Ενδεχόμενες Παραλλαγές:
- Ο αρχηγός επιλέγει τους αριθμούς με τη σειρά (γεγονός που διευκολύνει την ανάκληση. Επομένως, ίσως είναι καλύτερα να ξεκινήσετε έτσι και στη δεύτερη παρτίδα να επιλέγετε τυχαία αριθμούς).
- Οι λέξεις της λίστας α) αφορούν ένα συγκεκριμένο θέμα β) είναι πολυσύλλαβες και δύσκολες γ) είναι λέξεις ξένης γλώσσας.
Καλή σας διασκέδαση!
Πηγή: Κέντρο Λόγου ΕΥ ΛΕΓΕΙΝ
Πώς θα το βοηθήσω να συγκεντρωθεί ;
Το παιδί που δεν συγκεντρώνεται, έχει μαθησιακές δυσκολίες;
Τα παιδιά που δυσκολεύονται να εστιάσουν την προσοχή τους, να συγκεντρωθούν και να παραμείνουν συγκεντρωμένα για όσο χρόνο απαιτείται προκειμένου να ολοκληρώσουν τις εργασίες τους, τα παιδιά που ‘αφαιρούνται’, που ‘χάνονται’, που ‘το μυαλό τους πετάει’, αναμένεται συνήθως να εκδηλώσουν δυσκολίες στη μάθηση, ανεξάρτητα από το νοητικό τους δυναμικό. Κι αυτό γιατί δυσκολεύονται να οργανώσουν και να ελέγξουν τη συμπεριφορά τους, τηρούν τους κανόνες που απαιτεί το εκπαιδευτικό πλαίσιο, να επεξεργάζονται και να ακολουθούν προφορικές –ενίοτε και γραπτές– οδηγίες, να συγκρατούν και να ανακαλούν μακροσκελή κείμενα, να οργανώνουν το χρόνο τους ώστε να αντεπεξέλθουν στις γραπτές εργασίες, να διακρίνουν τα σημαντικά από τα ασήμαντα και να σειροθετούν τις σκέψεις και τις γνώσεις τους.
Βελτιώνεται η ικανότητα συγκέντρωσης;
Η ικανότητα εστίασης της προσοχής και διατήρησης της συγκέντρωσης βελτιώνεται στην πάροδο του χρόνου, καθώς προχωρά η φυσική ωρίμανση του παιδιού. Το παιδί που δεν συγκεντρώνεται (εφόσον δεν συντρέχουν συναισθηματικοί λόγοι που αποσπούν και μπλοκάρουν την προσοχή του, για κάποιο διάστημα) δυσκολεύεται στην πραγματικότητα να οργανώσει και να ελέγξει τη συμπεριφορά του, ώστε να καταφέρει να αντεπεξέλθει σε ό,τι του ζητείται, ανεξαρτήτως δυσκολίας. Στην πορεία του χρόνου ωστόσο, το κάθε παιδί, ανακαλύπτει μηχανισμούς που το βοηθούν να συγκεντρωθεί, όταν πρέπει –ανάλογα με τα κίνητρα που διαθέτει για να κάνει κάτι τέτοιο (πχ. κάποια παιδιά, στην προσπάθειά τους να κατανοήσουν και να αποστηθίσουν, κλείνουν τα αυτιά τους και διαβάζουν μεγαλόφωνα, ώστε να απομονώσουν όλους τους άλλους ήχους πλην της δικής τους φωνής).
Πώς θα μπορούσα να διευκολύνω το παιδί να συγκεντρωθεί, όταν διαβάζει;
Ο γονιός, σε συνεργασία με τον/την εκπαιδευτικό της σχολικής τάξης, μπορούν να ενισχύσουν την ικανότητα προσοχής και συγκέντρωσης του παιδιού, εάν του παράσχουν ένα πιο δομημένο πλαίσιο (στη σχολική τάξη ή/και μελέτη του), το οποίο θα του επιτρέψει να οργανώσει και να ελέγξει καλύτερα τη συμπεριφορά του. Πιο συγκεκριμένα, καλό θα είναι:
- Να διατηρείται σταθερό το καθημερινό πρόγραμμα μελέτης (στο σπίτι και το σχολείο) και να υπάρχει προφορική και γραπτή ενημέρωση για τυχόν αλλαγές του.
- Να δίνονται απλές, σύντομες και σαφείς οδηγίες για κάθε δραστηριότητα, ώστε να εξασφαλίζεται η κατανόηση και η εφαρμογή τους.
- Να ενθαρρύνεται η ακρόαση (έστω και με ονομαστική επίκληση του παιδιού), ώστε να προσλαμβάνονται επαρκώς οι οδηγίες.
- Οι δραστηριότητες να παρουσιάζονται σε μικρότερες ενότητες (ακόμη και εάν αυτό απαιτεί τροποποίηση και παραλλαγή της διδακτικής ύλης), ώστε να διασφαλίζεται η συγκέντρωση του παιδιού καθ’όλη τη διάρκεια.
- Να απαιτείται από το παιδί η ολοκλήρωση των σύντομων δραστηριοτήτων.
- Να υπάρχει καθοδήγηση για τη διαχείριση του χρόνου, με απλά βήματα που πρέπει να ακολουθηθούν.
- Να ελέγχεται διακριτικά (και όχι αποδοκιμαστικά) η ταχύτητα και παρορμητικότητα του παιδιού.
- Να επιχειρούνται απόπειρες μικρής διεύρυνσης των ορίων συγκέντρωσης, παρατείνοντας- ελάχιστα κάθε φορά- τις απαιτήσεις των δραστηριοτήτων σε χρόνο.
- Να επιτρέπονται αρκετά, σύντομα διαλείμματα, που βοηθούν στην εκτόνωση, περιορίζοντας την υπερδιέγερση του παιδιού και το άγχος του να αντεπεξέλθει.
- Να προτείνονται στο παιδί εναλλακτικοί τρόποι διαχείρισης της συγκέντρωσης (λαμβάνοντας υπόψη ό,τι βοηθά εμάς ή άλλους ανθρώπους να συγκεντρωθούν).
- Να ενισχύεται και η παραμικρή επιτυχία και προσπάθεια, ώστε να ενθαρρύνεται η συμμετοχή του παιδιού, να ενισχύεται η αυτοεκτίμησή του και να παρέχονται κίνητρα για μάθηση.
Πηγή: Κέντρο Λόγου ΕΥ ΛΕΓΕΙΝ
Οργάνωση μελέτης
Δεδομένου ότι τo ακαδημαϊκό έτος συνιστά έναν πλήρη κύκλο εργασιών, καλό θα είναι οι «όροι εργασίας» για το 9μηνο που ακολουθεί (στόχοι, ωράριο, συνθήκες της σχολικής μελέτης), να τεθούν από τις πρώτες μέρες έναρξης της νέας σχολικής χρονιάς.
Σε συνεννόηση λοιπόν με τους άμεσα εμπλεκόμενους μαθητές και μαθήτριες, κλείστε, ήδη από τη μέρα του αγιασμού … συμφέρουσες συμφωνίες:
Οργανώστε το χώρο εργασίας:
Δώστε στο παιδί δυο-τρεις εφικτές και για την υπόλοιπη οικογένεια επιλογές (γραφείο, παιδικό δωμάτιο, κουζίνα ή αλλού), και αφήστε το να αποφασίσει το ίδιο πού θέλει να διαβάζει και πώς θέλει να διαμορφώσει το χώρο. Παρεμβαίνετε ωστόσο διακριτικά, προκειμένου να αποφευχθούν λάθη που εσείς αναγνωρίζετε αλλά το παιδί αγνοεί. (Γνωρίζετε, π.χ., ότι ένα παιδί με προσοχή που διασπάται θέλει χώρο λιτό σε ερεθίσματα. Ή, καταλαβαίνετε, ότι ένα παιδί με προβλήματα στην ανάγνωση δεν μπορεί να διαβάζει στο περισσότερο θορυβώδες δωμάτιο του σπιτιού, αφού δεν πρόκειται να ακούει ό,τι διαβάζει).
Οργανώστε το χρόνο εργασίας:
Καλό θα είναι συντονιστούν όλα τα μέλη της οικογένειας, έτσι ώστε κανείς να μην ενοχλεί κανέναν. Θέστε συγκεκριμένες ώρες μελέτης (εάν δεν γνωρίζετε τις απαιτήσεις της νέας σχολικής τάξης, κανονίστε μία ενημερωτική συνάντηση με τους εκπαιδευτικούς). Συνυπολογίστε τις μεγαλύτερες ή μικρότερες δυσκολίες του δικού σας παιδιού και ορίστε ένα λογικό χρονοδιάγραμμα εργασίας. Ορίστε συγκεκριμένα διαλείμματα (τα παιδιά με αδυναμίες στη συγκέντρωση χρειάζονται περισσότερα). Εάν το παιδί σας δεν γνωρίζει ακόμη την ώρα, φροντίστε -εάν δεν προλαβαίνετε να του τη διδάξετε- να το εξοικειώσετε με ένα ρολόι-ξυπνητήρι, το οποίο θα ρυθμίζετε εσείς και θα χτυπά στις προσυμφωνημένες ώρες.
Οργανώστε τη συνεργασία σας:
Συναποφασίστε εάν θα χρειαστεί βοήθεια για τα μαθήματά του. Στόχος σας θα πρέπει να είναι η σταδιακή αυτονόμηση του παιδιού. Ενθαρρύνετέ το λοιπόν να μελετά μόνο μου και στη συνέχεια να αναζητά βοήθεια για τα προβλήματα / απορίες του. Το ρόλο του βοηθού μπορείτε να αναλάβετε οι δύο γονείς –εφόσον η προηγούμενη εμπειρία σας είναι θετική. Εάν δυσκολεύεστε να επιβληθείτε και να συνεργαστείτε αρμονικά μαζί του, συζητήστε το ενδεχόμενο υποστήριξης από κάποιον εκπαιδευτικό.
Οργανώστε τον τρόπο μελέτης:
Σε ένα φύλλο χαρτί φτιάξτε ένα πλάνο με 3 στήλες: 1) Μαθήματα 2) Ώρα / διάρκεια εργασίας 3) Επιτυχία (κατά τον έλεγχο των εργασιών). Φωτοτυπήστε το, για να έχετε ένα για κάθε σχολική μέρα. Η 1η και 2η στήλη συμπληρώνονται (ενδεχομένως με τη δική σας βοήθεια) μόλις το παιδί επιστρέφει από το σχολείο και η 3η στο τέλος της μελέτης (με χαρούμενες και λυπημένες φατσούλες, ή ότι άλλο σας εμπνέει). Αφιερώνοντας ένα 5λεπτο για την οργάνωση του χρόνου “συμμαζεύετε” το χρόνο μελέτης, κερδίζοντας ελεύθερο χρόνο για το παιδί και για εσάς.
Αμοιβές και ποινές:
Ορίστε ένα σαφές σύστημα «αμοιβών» και «ποινών», ανάλογα με τα ενδιαφέροντα του παιδιού σας. Προσέξτε να μην είστε υπερβολικά αυστηροί ούτε επιεικείς. «Αμοιβές» μπορούν να δίνονται πχ. στο τέλος κάθε μήνα, εφόσον το παιδί έχει κερδίσει χαρούμενη φατσούλα (στην 3η στήλη των επιτυχιών) πχ. για 20 μέρες. «Ποινές» μπορεί να δοθούν εάν διαπιστωθεί ότι κάνει κάτι άλλο σε ώρα μελέτης, δεν τηρεί το ωράριό του, «κρύβει» ασκήσεις ή για όποιον άλλο λόγο εσείς εκτιμάτε ως σημαντικό.
Πηγή: Κέντρο Λόγου ΕΥ ΛΕΓΕΙΝ
Μαθησιακές δυσκολίες & ξένη γλώσσα
Ως Έλληνες, ανήκουμε πλέον –γεωγραφικά, πολιτικά, οικονομικά– στο πλαίσιο της Ενωμένης Ευρώπης. Και εντασσόμαστε, με τους λοιπούς… εταίρους μας, σ’ ένα ευρύτερο ακόμη πλαίσιο, ενός κόσμου που καταργεί (;) τα –πολιτισμικά, αν μη τι άλλο– σύνορα και ενθαρρύνει την επικοινωνία των ανθρώπων μεταξύ τους. Το φράγμα της γλώσσας που βασάνισε τους κατοίκους της Βαβέλ, πολλά πολλά χρόνια πίσω, φαίνεται σήμερα να υποχωρεί, χάρη στην αξιόλογη προσπάθεια που καταβάλλουν οι ανά τον κόσμο δάσκαλοι ξένων γλωσσών.
Δεν χρειάζονται μακρηγορίες προκειμένου να πειστεί κανείς για τα οφέλη της εκμάθησης ξένων γλωσσών: η επικοινωνία με αλλόγλωσσους εντός και εκτός της χώρας, η πρόσβαση στην ξενόγλωσση βιβλιογραφία και σε εκπαιδευτικά ιδρύματα του εξωτερικού, η διεύρυνση των επαγγελματικών επιλογών, είναι κάποια από αυτά.
Στερώντας ένα παιδί από αυτές τις δυνατότητες, του δημιουργούμε – ενδεχομένως– μεγαλύτερη πίεση από αυτή στην οποία το υποβάλλουμε κατά τη διάρκεια της εκμάθησης μιας ξένης γλώσσας.
Ένα δίλημμα, ωστόσο, ανακύπτει, για γονείς και ξενόγλωσσους εκπαιδευτικούς, όταν έχουμε να κάνουμε με παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες: Είναι σε θέση, το παιδί που αντιμετωπίζει μαθησιακή δυσκολία στη μητρική του γλώσσα, να αντεπεξέλθει στις απαιτήσεις ενός προγράμματος ξενόγλωσσης εκπαίδευσης; Και αν ναι, οι υποχρεώσεις του πρέπει να είναι όμοιες με αυτές των υπολοίπων μαθητών; Κατά πόσο ενδέχεται η μαθησιακή δυσκολία να «περάσει» και στην ξένη γλώσσα, και εάν είναι έτσι, πόσο επιεικείς οφείλουμε να είμαστε;
Οι δυσκολίες ενός παιδιού δεν περνούν ακριβώς από τη μια γλώσσα στην άλλη. Ένα παιδί με αδυναμία άρθρωσης κάποιων φθόγγων σε μία γλώσσα (πχ. ελληνικά), προφανώς, θα δυσκολευτεί και στην άρθρωση των ίδιων φθόγγων, εφόσον αυτοί υπάρχουν, και σε μια άλλη (πχ. αγγλικά). Δεν «περνά» όμως το πρόβλημα από τη μια γλώσσα στην άλλη. Εκδηλώνεται απλώς, το ίδιο πρόβλημα, και στις δύο γλώσσες. Κατά τον ίδιο τρόπο, ένα παιδί με πρόβλημα στο χειρισμό των γραπτών συμβόλων (ανάγνωση και γραφή) της μητρικής του γλώσσας, θα αντιμετωπίσει –το πιθανότερο– ανάλογες δυσκολίες και στην ξένη γλώσσα. Το πρόβλημα δεν είναι η συγκεκριμένη γλώσσα. Το πρόβλημα είναι τα γλωσσικά σύμβολα και η επεξεργασία των συμβόλων αυτών.
Επιπλέον, ας λάβουμε υπόψη, ότι ένα παιδί –με ή χωρίς δυσκολίες– έρχεται σε επαφή και μαθαίνει τη μητρική του γλώσσα (το σύστημα των φθόγγων και γραπτών συμβόλων που αυτή διαθέτει) πέραν του σχολείου (όπου η εκπαίδευση είναι συστηματική) και από την καθημερινή του εμπειρία με τη γλώσσα αυτή, ζώντας σε ένα πλούσιο σε γλωσσικά ερεθίσματα περιβάλλον, από τις πρώτες μέρες της ζωής του. Κατανοούμε τότε, πόσο πιο δύσκολο είναι, για το ίδιο παιδί, να μάθει μία ξένη γλώσσα, της οποίας η εκμάθηση και χρήση γίνεται από μία ορισμένη ηλικία και μετά (συνήθως μετά τα 7-8), σε συγκεκριμένες ώρες και συγκεκριμένο, τεχνητό περιβάλλον (μια αίθουσα διδασκαλίας), με συγκεκριμένους ανθρώπους (τον διδάσκοντα και τους συμμαθητές).
Και το πόνημα ανάγεται, βεβαίως, σε άθλο, εάν το παιδί αυτό έχει δυσκολίες στην πρόσληψη, επεξεργασία και παραγωγή γραπτού λόγου, όπως συμβαίνει, για παράδειγμα, σε ένα παιδί με δυσλεξία.
Το επίπεδο των μαθησιακών δυσκολιών ενός παιδιού στα ελληνικά αποτελεί –κατά πάσα πιθανότητα– αξιόπιστο δείκτη των δυσκολιών που το ίδιο παιδί θα αντιμετωπίσει και στις ξένες γλώσσες. Όχι τον μόνο δείκτη, ωστόσο. Η αυτοεκτίμηση και τα κίνητρα του παιδιού, η ενθάρρυνση από τους γονείς και η διδακτική και εκπαιδευτική προσέγγιση από τον ξενόγλωσσο καθηγητή είναι επίσης παράγοντες που συνεπιδρούν και διαμορφώνουν το μαθησιακό προφίλ του παιδιού στην ξένη γλώσσα.
Η μαθησιακή δυσκολία, δυστυχώς, δεν έχει εθνικότητα. Το παιδί με μαθησιακή δυσκολία όμως διαθέτει περιθώρια παρέμβασης, τα οποία ο ξενόγλωσσος εκπαιδευτικός οφείλει να αναγνωρίσει και να εκμεταλλευτεί. Εάν υπάρχουν ειδικοί του λόγου, που ήδη δουλεύουν με το παιδί, καλό θα είναι ο καθηγητής της ξένης γλώσσας, αφού εξασφαλίσει τη συγκατάθεση του γονιού, να έρθει σε επαφή μαζί τους, προκειμένου να ενημερωθεί για τις ιδιαίτερες δυσκολίες και μεθόδους εκπαιδευτικής παρέμβασης που συστήνονται για το συγκεκριμένο παιδί. Εάν όχι, οφείλει εν πρώτοις να ενημερώσει το γονιό για το βαθμό απόκλισης του παιδιού από την τάξη του και, εν συνεχεία, να επινοήσει τρόπους που θα βοηθήσουν το παιδί με μαθησιακή δυσκολία να ενταχθεί στο μαθησιακό περιβάλλον του, δίχως να ανακόψει ωστόσο την πορεία της υπόλοιπης τάξης.
Ενδεικτικά:
Τι μπορεί να κάνει ο εκπαιδευτικός της ξένης γλώσσας για να βοηθήσει το παιδί με Μ.Δ. στο πλαίσιο της τάξης
- Παρατηρήστε προσεκτικά την επίδοση και εντοπίστε τις δυσκολίες του παιδιού. Αξιολογήστε όχι μόνο ποσοτικά, αλλά και ποιοτικά τα λάθη του: ανακαλύψτε τη συστηματικότητα στην εμφάνιση ίδιου τύπου λαθών. ( Eνα b γραμμένο ως dείναι ίδιου τύπου λάθος με ένα pγραμμένο ως q, αλλά διαφορετικό από την απουσία ενός d στην κατάληξη ενός ομαλού αόριστου).
- Ενημερώστε με ακρίβεια και ειλικρίνεια τους γονείς για το βαθμό απόκλισης του παιδιού από την ομάδα. Βοηθήστε τους να καταλάβουν πού ακριβώς εκδηλώνονται οι δυσκολίες του παιδιού, αποφεύγοντας γενικότητες του τύπου «δεν προσπαθεί αρκετά» ή «έχει πρόβλημα στην ορθογραφία». Συνεργαστείτε μαζί του –και με τον ειδικό που ενδεχομένως παρακολουθεί το παιδί– σε ένα κοινό πλαίσιο στόχων και συντονισμένης δράσης.
- Δουλέψτε πολυαισθητηριακά, με υλικό που τα παιδιά μπορούν να ακούσουν, να δουν, να αγγίξουν, να παίξουν και επομένως να ανακαλέσουν ευκολότερα, όταν αργότερα τους ζητηθεί. Για παράδειγμα, χρησιμοποιήστε τον καθρέφτη για να διαφοροποιήσετε ήχους που τους δυσκολεύουν (κυρίως τους φωνηεντικούς ήχους, στα αγγλικά και γαλλικά) και βοηθητικά οπτικά σύμβολα για να θυμηθούν την ορθογραφία λέξεων που τους δυσκολεύουν (λέξεων που δεν έχουν 1:1 γραφοφωνημική αντιστοιχία και γράφονται – επομένως- διαφορετικά από ότι ακούγονται).
- Ασκήστε την ακουστική τους διάκριση. Εστιάστε την προσοχή τους σε συγκεκριμένους ήχους (όχι γράμματα) μέσα στη λέξη. Πέστε τους λέξεις ή – ακόμη καλύτερα– δείξτε τους εικόνες, έτσι ώστε να προφέρουν οι ίδιοι τις λέξεις, εστιάζοντας στους ήχους που παράγουν (ελέγξτε για τυχόν προβλήματα άρθρωσης – που επιβάλλουν άμεση παραπομπή σε Λογοπεδικό). Λέτε πχ. box και ζητάτε:. πού ακούν το b; στην αρχή τη μέση ή το τέλος της λέξης; Συνεχίστε με τη λέξη job, κ.ο.κ.
- Διδάξτε την αναλογία (ρίμες, οικογένειες λέξεων). Δουλέψτε με κάρτες λέξεων της ίδιας οικογένειας ή της ίδιας ομοιοκαταληξίας. Η γρήγορη ανάγνωση καρτών με λέξεις αρέσει συνήθως στα παιδιά, ενισχύει την οπτική τους μνήμη και τους βοηθά να αυτοματοποιήσουν πολύ περισσότερο από ό,τι η ανάγνωση ή γραφή προτάσεων και κειμένων με τις ίδιες λέξεις.
- Συνηθίστε και μυήστε και τα παιδιά στην ζευγαρωτή/παράλληλη ανάγνωση (όπου το παιδί διαβάζει παράλληλα με το δάσκαλο ή το κασετόφωνο). Θα τους βοηθήσετε να αντιληφθούν τη λειτουργία της στίξης, να αισθανθούν το ρυθμό της γλώσσας, και να ενισχύσουν την αυτοπεποίθησή τους, μιας και δεν θα εκτίθενται βροντοφωνάζοντας τα λάθη τους. Εάν διαβάζετε εσείς μαζί με το παιδί, αυξομειώνετε την ένταση της φωνής σας (ανάλογα με τη δυσκολία του κειμένου), έτσι ώστε στα «εύκολα» κομμάτια να αναλαμβάνει το παιδί την πρωτοβουλία της ανάγνωσης και να σας «οδηγεί» στο κείμενο με φωνή δυνατότερη από τη δική σας.
- Και κυρίως: ενθαρρύνετε συστηματικά το παιδί με δυσκολία και επιβραβεύστε και την παραμικρή του επιτυχία. Εξασφαλίζετε έτσι την ενεργό συμμετοχή του στην προσπάθειά σας να το βοηθήσετε να μάθει.
Σεβασμός στην ιδιαιτερότητα του παιδιού με δυσκολίες δεν σημαίνει απαλλαγή από καθήκοντα, δασκάλου και παιδιού. Σημαίνει, αντίθετα, ευελιξία και προσαρμογή των μεθόδων και στρατηγικών διδασκαλίας, έτσι ώστε να ανταποκρίνονται στις ιδιαίτερες ανάγκες του παιδιού. Κάθε παιδιού. Στόχος είναι η μάθηση και η ομαλή προσαρμογή των παιδιών, με ή χωρίς μαθησιακές δυσκολίες, στο πλαίσιο της ομάδας. Και μ’ αυτόν τον προσανατολισμό οφείλει να κινηθεί κάθε ξενόγλωσσος εκπαιδευτικός.
Πηγή: Κέντρο Λόγου ΕΥ ΛΕΓΕΙΝ
Παιχνίδια με αριθμούς
Το παιχνίδι δεν είναι απλώς μέσο αναψυχής και ευκαιρία για εκτόνωση. Καλλιεργεί δεξιότητες, ενθαρρύνει τη δημιουργικότητα, απελευθερώνει την προσωπική έκφραση, ευνοεί την επικοινωνία. Με δυο λόγια, ωφελεί τα μέγιστα και ποικιλοτρόπως.
Τα παιχνίδια με αριθμούς που προτείνουμε εδώ, καλλιεργούν και αναπτύσσουν τις λογικό-μαθηματικές έννοιες, ενθαρρύνουν την οργάνωση στρατηγικής σκέψης, βοηθούν στο σχεδιασμό πρακτικών για την επίλυση προβλημάτων αριθμητικής.
Πρόκειται για 3 παιχνίδια απλά που απαιτούν 2 τουλάχιστον παίχτες (και ένα -κατά το δυνατόν αξιοπρεπές- έπαθλο για το νικητή).
Παιχνίδι 1: ΔΕΚΑΠΕΝΤΕ
Νικητής του παιχνιδιού είναι αυτός που θα αποκτήσει 15 συνολικά βαθμούς με 3 μόνο προσπάθειες.
Παίχτες: Οσοιδήποτε
Ηλικία: 7 χρονών έως έφηβοι.
Υλικά: Μολύβι / στυλό και χαρτί, αριθμημένες κάρτες από το 1 έως το 9 και (για τους μικρότερους) αριθμητήρια.
Πώς παίζεται: Τοποθετούμε 9 κάρτες αριθμημένες από το 1 έως το 9.
- Κάθε παίχτης διαλέγει με τη σειρά του μια κάρτα.
- Νικητής είναι ο πρώτος παίχτης του οποίου οι κάρτες δίνουν άθροισμα 15 (σε 3 μόνο προσπάθειες).
Περαιτέρω Δραστηριότητες:
- Βρείτε όσα περισσότερα ζεύγη ή τριάδες μπορούν να δώσουν άθροισμα 15.
- Επιλέξτε άλλα αθροίσματα, χρησιμοποιώντας τις ίδιες (9) εννέα αριθμημένες κάρτες. (πχ. 14)
- Οργάνωσε ένα αριθμητικό παιχνίδι, χρησιμοποιώντας διαφορετικό αριθμό αριθμημένων καρτών, για παράδειγμα (25) είκοσι πέντε.
Παιχνίδι 2: ΑΘΡΟΙΣΜΑ ΕΚΑΤΟ
Παίχτες: Οσοιδήποτε
Ηλικία: 7 χρονών έως έφηβοι.
Υλικά: Μολύβι / στυλό και χαρτί.
Πώς παίζεται:
- Ο πρώτος παίχτης γράφει έναν αριθμό από το 1 έως το 10 σε ένα χαρτί.
- Ο επόμενος παίχτης γράφει σε δικό του χαρτί έναν δικό του αριθμό, επίσης από το 1 έως το 10, προσθέτει τους δυο αριθμούς και τους δίνει στον πρώτο παίχτη. Ο πρώτος παίχτης σημειώνει το άθροισμά τους.
- Η διαδικασία επαναλαμβάνεται και το νέο άθροισμα το παίρνει ο δεύτερος παίχτης. Νικητής είναι ο παίχτης που πρώτος θα συγκεντρώσει 100 πόντους.
- Περαιτέρω Δραστηριότητες:
- Ανακαλύψτε τρόπους να φτάσετε στο 100, χρησιμοποιώντας όλα τα ψηφία από το 1 έως το 9.
- Γράψτε όσες περισσότερες πράξεις μπορείτε που να δίνουν αποτέλεσμα 100.
Παιχνίδι 3: Η ΜΑΧΗ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ
Το παιχνίδι αυτό απαιτεί στρατηγική σκέψη, ευχέρεια στο χειρισμό αριθμητικών πράξεων, «μαντικές» …ικανότητες, όπως το να μαντεύεις την σκέψη του άλλου, να υπολογίζεις με επιτυχία τις ευκαιρίες και, βέβαια, λίγη τύχη.
Παίχτες: οσοιδήποτε
Ηλικία: 7 έως ενήλικες.
Υλικά: Στυλό, μολύβι, χαρτί και ένας πίνακας με εφτά κύκλους, τετράγωνα ή τελίτσες στη σειρά και ένα πιόνι ή ένα κέρμα.
Πώς παίζεται:
Κάθε παίχτης ξεκινάει με 50 πόντους. Το πιόνι ή το κέρμα είναι τοποθετημένο στον μεσαίο κύκλο. Στόχος του παιχνιδιού είναι να μετακινηθεί το πιόνι του ενός στον τελευταίο κύκλο προς την πλευρά του αντίπαλου.
1 Ο κάθε παίχτης γράφει κρυφά έναν αριθμό πόντων που θέλει να ξοδέψει. Το ελάχιστο που επιτρέπεται είναι το 1. Όταν είναι έτοιμοι και οι δύο, οι αριθμοί αποκαλύπτονται. Ο παίχτης με το μεγαλύτερο αριθμό μετακινεί το πιόνι μία θέση προς τη πλευρά του εχθρού. Εάν οι αριθμοί είναι ίσιοι, το πιόνι δεν μετακινείται.
2 Μετά από κάθε αλλαγή, οι παίχτες συγκρίνουν τους πόντους που έχει ο καθένας ώστε να γνωρίζουν τη μεταξύ τους διαφορά, και οι γύροι συνεχίζονται.
3 Το παιχνίδι συνεχίζεται μέχρις ότου ο ένας παίχτης φτάσει στον τελευταίο κύκλο. Εάν ένας από τους παίκτες εξαντλήσει τους πόντους του, τότε μπορεί να δανειστεί πόντους από τον άλλον. Εάν και οι δύο παίκτες εξαντλήσουν τους πόντους τους πριν τη λήξη του παιχνιδιού, το παιχνίδι ξαναρχίζει.
Πηγή: Κέντρο Λόγου ΕΥ ΛΕΓΕΙΝ
Πώς θα μάθει την προπαίδεια
Πώς μαθαίνουν την προπαίδεια στο σχολείο;
Μια πρώτη ιδέα για την προπαίδεια τα παιδιά παίρνουν γύρω στο τέλος της Α’ Δημοτικού, η συστηματική διδασκαλία της όμως γίνεται στη διάρκεια της Β’ Δημοτικού. Ωστόσο, ακόμη και ως την Ε’ ή ΣΤ’ Δημοτικού, σε πολλές σχολικές αίθουσες, μεγάλο ποσοστό μαθητών εξακολουθεί να κάνει λάθη στην εφαρμογή της προπαίδειας σε πολλαπλασιασμούς, διαιρέσεις και κατά την επίλυση προβλημάτων.
Η λειτουργία του πολλαπλασιασμού διδάσκεται αρχικά σε συνάφεια με τη λειτουργία της πρόσθεσης (το να πάρω 4 μπαλόνια και άλλα 4 μπαλόνια ισούται με το να πάρω 2 φορές από 4 μπαλόνια). Κατόπιν της ανάπτυξης του θεωρητικού σχήματος το οποίο, λίγο πολύ, τα περισσότερα παιδιά μίας κανονικής τάξης αντιλαμβάνονται –εφόσον το διδαχθούν πολυαισθητηριακά– παρατίθενται λίστες πολλαπλασιασμών, ως μεμονωμένες σειρές δεδομένων προς αποστήθιση, με τη μέθοδο του “1 φορά το 6 = 6”, “2 φορές το 6 = 12”, κ.ο.κ. ή “1 επί 6 = 6”, “2 επί 6 = 12”, κ.ο.κ. Το παιδί πρέπει να μάθει κατ’ αυτόν τρόπο την προπαίδεια των αριθμών 1 έως 10 (ή έως 12), πρέπει δηλαδή να αποστηθίσει 100 (ή 120) φράσεις με αριθμούς και λέξεις κενές νοήματος για το ίδιο.
Υπάρχει τρόπος να διευκολυνθεί το παιδί που δυσκολεύεται στην εκμάθηση της προπαίδειας;
Η εκμάθηση της προπαίδειας επιβαρύνει αποκλειστικά την εργαζόμενη μνήμη. Ένα παιδί με καλή ακουστική μνήμη, ανεξάρτητα από το επίπεδο γνωστικών ικανοτήτων του, την ικανότητα μαθηματικής σκέψης και την αντίληψη μαθηματικών εννοιών, αποστηθίζει τις ακολουθίες του πολλαπλασιασμού και εύκολα τις αναπαράγει (χωρίς απαραίτητα να αντιλαμβάνεται εννοιολογικά τη λειτουργία τους, ώστε να μπορεί πχ. να τις αξιοποιήσει κατά την επίλυση μαθηματικών προβλημάτων). Αντίστροφα, ένα παιδί με χαμηλή ακουστική μνήμη δυσκολεύεται να συγκρατήσει και να ανακαλέσει πληροφορίες, ταλαιπωρείται για το λόγο αυτό πολύ καιρό, εωσότου αυτοματοποιήσει τις αλληλουχίες του πολλαπλασιασμού. Για το παιδί αυτό, χρήσιμα θα ήταν τα εξής:
- Η ποσότητα των προς αποστήθιση φράσεων (100) θα μπορούσε να μειωθεί στο μισό της (50), εάν το παιδί διδασκόταν την ανάγνωση του πολλαπλασιασμού με αφετηρία τον μικρότερο κάθε φορά αριθμό (και όχι τη σειρά καταγραφής τους). Με την «εύκολη» ανάγνωση, τα γινόμενα 4 x 5 = 20 και 5 x 4 = 20, διαβάζονται με τον ίδιο τρόπο (4 x 5 = 20) και αποστηθίζονται σαν ένα γινόμενο (το οποίο και είναι, άλλωστε), μειώνοντας κατά 50% τις απαιτήσεις σε χωρητικότητα μνήμης.
- Το μήκος κάθε φράσης θα μπορούσε επίσης να περιοριστεί και να απλοποιηθεί, ώστε να συμπεριλαμβάνει μόνο τους αριθμούς και όχι και τη μετάφραση των συμβόλων σε λόγο (φορές, επί, ίσον). Είναι πολύ πιο απλή η αποστήθιση της φράσης «7 9 63» (εφτά εννιά εξήντα τρία) από την διδακτέα «7 φορές το 9 μας κάνει 63» ή «7 επί 9 ίσον 63». Πόσο μάλλον, όταν οι φράσεις ηχούν σαν δίστιχα ομοιοκατάληκτα (πχ.«6 8 48») και, ως εκ τούτου αποθηκεύονται στη μνήμη και ανακαλούνται με μεγάλη ευκολία, εάν δεν παρεμβληθούν τα λόγια. Ζητήστε, για του λόγου το αληθές, από κάποιον να σας κάνει 10 ερωτήσεις πολλαπλασιασμού με τη σχολική διατύπωση (πχ. «9 φορές το 4» ή«7 επί 6») και χρονομετρήστε τις απαντήσεις σας. Χρονομετρήστε στη συνέχεια 10 ακόμη ερωτήσεις με τη μέθοδο του «4 9» ή «6 7». Θα διαπιστώσετε ότι χρειάζεστε σημαντικά περισσότερο χρόνο στην πρώτη περίπτωση, γιατί, απλούστατα, δυσκολεύεστε να απαντήσετε δίχως να καταφύγετε πρώτα στη «μετάφραση» του «9 φορές το 4» σε «4 9» το οποίο ανακαλεί αυτόματα τη σωστή απάντηση.
- Δεν υπάρχει κανένας προφανής λόγος για την εκμάθηση της προπαίδειας σε λίστες ανά αριθμό (από το 1φορά μέχρι το 10φορές). Κι αυτό γιατί, πέραν της μηδενικής πρακτικής σκοπιμότητας, η μέθοδος αυτή επιβαρύνει σημαντικά τη μνήμη, η οποία οφείλει όχι μόνο να συγκρατήσει και να ανακαλέσει τα σωστά αποτελέσματα της κάθε πράξης, αλλά επιπλέον, να τηρήσει και τη σωστή αλληλουχία των πράξεων. Η προπαίδεια μπορεί να μαθευτεί εξίσου αποτελεσματικά μπερδεμένη, εφόσον –κατ’ ουσίαν– είναι μια δραστηριότητα της ακουστικής μνήμης.
- Τέλος, και ακριβώς επειδή είναι μία ακουστική μνημονική διαδικασία, κατά τη διάρκεια εκμάθησής της το παιδί οφείλει να λέει την πράξη μαζί με το αποτέλεσμά της –και όχι να ακούει την πράξη και να λέει σκέτο το αποτέλεσμα. Πολύ περισσότερο από το σύστημα ερώτηση – απάντηση ωφελεί η ανάγνωση ή η ακρόαση και επανάληψη του αριθμητικού συνόλου πράξης-αποτελέσματος, αφού ενισχύει τον ακουστικό δεσμό των συσχετιζόμενων αριθμών.
Πηγή: Κέντρο Λόγου ΕΥ ΛΕΓΕΙΝ
