Αξιολόγηση μαθησιακών δυσκολιών;

Σε παιδιά με μαθησιακό πρόβλημα στο πλαίσιο μιας ευρύτερης οργανικής διαταραχής (νευρολογικής ή άλλης φύσης)

 

Ένα παιδί με αισθητηριακή μειονεξία (μειωμένη όραση ή ακοή) θα εμφανίσει –στην πλειοψηφία, αν όχι στο σύνολο των περιπτώσεων- και προβλήματα στη μάθηση και συμπεριφορά του. Το ίδιο ισχύει και για παιδιά με επιληψία, με εγκεφαλική παράλυση ή παιδιά που έχουν υποστεί κρανιοεγκεφαλική κάκωση μετά από κάποιο χτύπημα στο κεφάλι, καθώς και σε πολλές άλλες περιπτώσεις. Στις περιπτώσεις αυτές, όπως και σε πολλές άλλες, ο λογοπεδικός ή η ομάδα ειδικών του λόγου που θα εκτιμήσει το γνωσιακό, γλωσσικό και μαθησιακό επίπεδο του παιδιού χρειάζεται την πολύτιμη γνώση και εμπειρία ιατρικών ειδικοτήτων, όπως αυτής του αναπτυξιολόγου, παιδονευρολόγου, παιδοψυχιάτρου, ωτορινολαρυγγολόγου, κ.λπ., οι οποίοι θα ορίσουν το μέγεθος της οργανικής βλάβης ή ανεπάρκειας, θα ερμηνεύσουν αιτιολογικά μέρος των συμπτωμάτων που το παιδί εκδηλώνει, και θα παρέμβουν ενδεχομένως και στο σχεδιασμό του προγράμματος αποκατάστασης της μαθησιακής δυσκολίας (σε περιπτώσεις όπου, για παράδειγμα, η ιατροφαρμακευτική αγωγή θέτει ορισμένους περιορισμούς που οφείλει να συνυπολογίσει ο ειδικός.

 

 

Σε παιδιά με Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες, όπως η Δυσλεξία

 

Στις περιπτώσεις αυτές πρέπει να αποκλειστεί μια σειρά άλλων παραγόντων που ενδέχεται να δημιουργούν το μαθησιακό πρόβλημα, (πρέπει για παράδειγμα το παιδί να μην έχει σοβαρές αισθητηριακές μειονεξίες ούτε νευρολογικά ή ψυχιατρικά προβλήματα). Σημαντικές πληροφορίες δίνει εδώ το ιστορικό ανάπτυξης και μαθησιακής (και ακαδημαϊκής) εξέλιξης του παιδιού, το οποίο συμπληρώνει ο γονιός με τη βοήθεια κάποιου κοινωνικού λειτουργού –στην καλύτερη περίπτωση- ο οποίος είναι, λόγω ειδικότητας, ικανός να αντλήσει τις περισσότερες δυνατές πληροφορίες για την αναπτυξιακή πορεία του παιδιού.

 

Εφόσον διαπιστωθεί ότι δεν συντρέχει κανείς από τους παραπάνω παράγοντες, η διαγνωστική ομάδα προχωρά στη γνωσιακή και μαθησιακή εξέταση του παιδιού. Εδώ γλωσσολόγος, λογοπεδικός και ψυχολόγος συνεργάζονται στενά, ενώ δεν είναι σπάνιες οι φορές που αναζητούν και τη βοήθεια άλλων ειδικοτήτων. Στόχος της διαγνωστικής εκτίμησης είναι να σχεδιαστεί το επίπεδο των γνωσιακών και μαθησιακών δεξιοτήτων του παιδιού και να διαπιστωθεί εάν και κατά πόσο το επίπεδο αυτό αποκλίνει από το αναμενόμενο για τη χρονολογική και σχολική του ηλικία.

 

Εύκολα καταλαβαίνει κανείς λοιπόν, ότι το εύρος μιας τέτοιας συλλογικής αξιολόγησης υπερβαίνει την ευθύνη μίας και μόνο ειδικότητας. Συνιστά έργο μίας κατά το δυνατό διευρυμένης διαγνωστικής ομάδας, στα πλαίσια της οποίας η κάθε ειδικότητα έχει το δικό της μερίδιο ευθύνης και συνεισφοράς. Όπως σε όλες τις επιστήμες του ανθρώπου, έτσι και στα προβλήματα του Λόγου και της Μάθησης η διεπιστημονική συνεργασία και η ανταλλαγή πληροφόρησης μεταξύ των ειδικών είναι προς όφελος του ατόμου, καθώς εξασφαλίζει την εγκυρότητα της διαγνωστικής διαδικασίας και την μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα του προγράμματος αποκατάστασης.

 

Πηγή: Κέντρο Λόγου ΕΥ ΛΕΓΕΙΝ

Πώς να το βοηθήσω στο λόγο;

 

Ποιες ειδικότητες επιστημόνων ασχολούνται με το λόγο;

 

Η ανάπτυξη του λόγου προφορικού και γραπτού είναι συναρμοδιότητα πολλών ειδικοτήτων, αρχικά από το χώρο της εκπαίδευσης: των νηπιαγωγών, των δασκάλων, των φιλολόγων καθηγητών. Εάν στη διάρκεια της εκπαιδευτικής πορείας ωστόσο προκύψουν δυσκολίες, τότε εμπλέκονται επιπλέον λογοπεδικοί, γλωσσολόγοι, ειδικοί παιδαγωγοί, εργοθεραπευτές και ψυχολόγοι ενδεχομένως, προκειμένου να αποκατασταθούν τα εκάστοτε προβλήματα στο λόγο.

 

 

Εάν διαπιστωθούν δυσκολίες στον προφορικό λόγο, πού πρέπει να απευθυνθώ;

 

Οι δυσκολίες στον λόγο αφορούν στην ειδικότητα του λογοπεδικού. Ωστόσο, εάν το παιδί δεν έχει ενταχθεί σε κάποιο εκπαιδευτικό πλαίσιο (παιδικό σταθμό), πρώτη προτεραιότητα του γονιού είναι να στείλει το παιδί στον παιδικό, εξασφαλίζοντάς του με τον τρόπο αυτό σημαντικό κίνητρο για επικοινωνία με τα υπόλοιπα παιδιά. Εάν οι δυσκολίες παραμένουν (και οι νηπιαγωγοί συμφωνούν με τις ανησυχίες σας), καλό θα είναι να πάρετε τη γνώμη κάποιου λογοπεδικού.

 

 

Τι ακριβώς κάνει ο λογοπεδικός;

 

Λογοπεδικός, Λογο-παθολόγος, Θεραπευτής λόγου ή Λογοθεραπευτής (οι όροι είναι ισότιμοι και αφορούν την ίδια ακριβώς ειδικότητα) είναι ο ειδικός που ασχολείται με τις διαταραχές λεκτικής και μη λεκτικής επικοινωνίας που ενδέχεται να παρουσιαστούν σε παιδιά, εφήβους ενήλικες και υπερήλικες. Έργο του είναι να εκτιμά τα προβλήματα στην επικοινωνία των ατόμων ενώ στη συνέχεια (εάν κριθεί αναγκαίο) να βοηθά τα άτομα αυτά στην αντιμετώπιση των προβλημάτων τους με την εφαρμογή κατάλληλων προγραμμάτων αποκατάστασης. Ο Λογοπεδικός λοιπόν δραστηριοποιείται στον τομέα της πρόληψης, της διάγνωσης, της θεραπείας-αποκατάστασης και έρευνας των διαταραχών επικοινωνίας.

Τα προβλήματα επικοινωνίας που άπτονται της ειδικότητας του Λογοπεδικού μπορεί να είναι προβλήματα λόγου, φωνής και ομιλίας. Παράλληλα, ο Λογοπεδικός συνεργάζεται με άλλους ειδικούς (ιατρούς, γλωσσολόγους, ψυχολόγους, εργοθεραπευτές, φυσικοθεραπευτές, ειδικούς παιδαγωγούς κ.α.), όταν αυτό απαιτείται.

 

 

Τι μπορώ να κάνω, εάν οι δυσκολίες προκύψουν στο γραπτό λόγο (ανάγνωση/γραφή);

 

Ο γραπτός λόγος αποτελεί ένα από τα κυριότερα μαθήματα του σχολείου, καθ’όλη τη διάρκεια της φοίτησης του παιδιού στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Στο δημοτικό, οι δάσκαλοι διδάσκουν την ανάγνωση και γραφή και καλλιεργούν μετέπειτα την ευχέρεια στο γραπτό λόγο, ενώ στο γυμνάσιο και λύκειο οι φιλόλογοι φροντίζουν ώστε τα παιδιά να αποκτήσουν ανώτερες δεξιότητες ανάγνωσης και γραφής. Η αξιολόγηση και αποκατάσταση των προβλημάτων στην ανάγνωση και γραφή σε κάθε εκπαιδευτική βαθμίδα και η ομαλή ένταξη του παιδιού στην τάξη γενικού ή ειδικού σχολείου είναι έργο επιστημόνων ειδικευμένων στις μαθησιακές δυσκολίες (γλωσσολόγων, λογοπεδικών, ειδικών παιδαγωγών, ψυχολόγων και εργοθεραπευτών).

 

 

Το φροντιστήριο δεν βοηθά να λυθούν οι δυσκολίες σε γραφή και ανάγνωση;

 

Κάθε τύπου ενισχυτική διδασκαλία βοηθά, αλλά δεν λύνει πάντα το πρόβλημα. Σε κάθε περίπτωση οι δυσκολίες πρέπει να αξιολογηθούν και αυτό δεν μπορεί να το κάνει το φροντιστήριο. Αρμόδιοι είναι είτε εξειδικευμένοι ιδιώτες, είτε τα ΚΕΔΔΥ και τα Κέντρα Ψυχικής Υγείας και Υγιεινής (πληροφορίες σχετικά μπορείτε να πάρετε από τους εκπαιδευτικούς). Μετά την αξιολόγηση (όπου και αν γίνει) προτείνεται συνήθως το πλαίσιο βοήθειας που πρέπει να παρασχεθεί στο παιδί, και ο γονιός αποφασίζει ό,τι εκτιμά ότι είναι το καλύτερο για το παιδί του. Κάποιες φορές η φροντιστηριακή υποστήριξη επαρκεί, κάποιες άλλες όμως χρειάζεται ένα πληρέστερο πρόγραμμα αποκατάστασης προκειμένου να εκλείψουν οι δυσκολίες.

 

Πηγή: Κέντρο Λόγου ΕΥ ΛΕΓΕΙΝ

Πώς αντιμετωπίζονται θέματα λόγου;

Πώς εντοπίζονται τα άτομα με δυσκολίες στο λόγο και τη μάθηση;

 

Ο εντοπισμός των ατόμων με δυσκολίες στο λόγο και τη μάθηση βαραίνει σε πρώτη φάση τους γονείς, τους παιδιάτρους που παρακολουθούν την πορεία ανάπτυξης και τους εκπαιδευτικούς (νηπιαγωγούς και δασκάλους, ανάλογα με τη σχολική ηλικία του παιδιού) που εμπλέκονται στη διαδικασία μάθησης και εκπαίδευσης. Όλοι αυτοί, όντας σε στενή επαφή με το παιδί, είναι σε θέση να παρατηρήσουν τις εκδηλώσεις της συμπεριφοράς του, να τις συγκρίνουν με αυτές άλλων παιδιών της ίδιας χρονολογικής ηλικίας και να διαπιστώσουν τυχόν αποκλίσεις.

 

 

Ποιοι φορείς αναλαμβάνουν τη διάγνωση και αποκατάσταση των προβλημάτων λόγου και μάθησης;

 

Για τη διάγνωση των προβλημάτων λόγου και μάθησης οι γονείς μπορούν να απευθυνθούν είτε σε δημόσιους φορείς (αρμόδιοι φορείς είναι το Κέντρο Ψυχικής Υγείας, το Κέντρο Ψυχικής Υγιεινής και το ΚΕΔΔΥ) είτε σε ιδιωτικούς φορείς που διαθέτουν διεπιστημονική ομάδα, ομάδα δηλαδή επιστημόνων διαφορετικών ειδικοτήτων σε σχέση με το λόγο και τη μάθηση (όπως λογοθεραπευτές, γλωσσολόγους, εργοθεραπευτές, ειδικούς παιδαγωγούς, ψυχολόγους, παιδοψυχίατρους) που μπορούν να ανιχνεύσουν με υπευθυνότητα και αξιοπιστία τη φύση και το εύρος των διαταραχών λόγου και μάθησης.

 

Οι δημόσιοι φορείς αναλαμβάνουν την διάγνωση αλλά όχι και την αποκατάσταση των δυσκολιών στο λόγο και τη μάθηση. Στον τομέα της αποκατάστασης (σχεδιασμός και εφαρμογή προγραμμάτων) δραστηριοποιούνται κυρίως οι ιδιωτικοί φορείς: κέντρα λόγου, στελεχωμένα με διεπιστημονική ομάδα ή μεμονωμένοι ιδιώτες. Τα αποτελέσματα της αποκατάστασης είναι ανάλογα της επιστημονικής κατάρτισης, της επαγγελματικής δεοντολογίας και της προσωπικής ευσυνειδησίας και εργατικότητας του εκάστοτε ειδικού ή (σε ιδανικές συνθήκες) της διεπιστημονικής ομάδας ειδικών που συνεργάζονται με στόχο τον περιορισμό ή την εξάλειψη των προβλημάτων.

 

Κατ’ εξαίρεση στο Βόλο, λειτουργεί και στο Νοσοκομείο Μονάδα Λογοθεραπείας, η οποία διαθέτει τη δυνατότητα συστηματικής παρακολούθησης σε επίπεδο αποκατάστασης παιδιών με δυσκολίες στο λόγο. Επιπλέον, ορισμένα παιδιά παρακολουθούνται συστηματικά για τα προβλήματα στο λόγο τους και από τις αντίστοιχες Μονάδες στα Κέντρα Ψυχικής Υγείας και Υγιεινής.

 

 

Είναι υψηλό το κόστος της Λογοθεραπείας και γενικότερα της αποκατάστασης προβλημάτων λόγου και μάθησης;

 

Το κόστος της λογοθεραπείας στους ιδιωτικούς φορείς διαμορφώνεται ανάλογα με τις συνθήκες της αγοράς στην παροχή υπηρεσιών και παρουσιάζει διακυμάνσεις εύλογες, ανάλογα με την πόλη, το φορέα και τη χρονική διάρκεια της συνεδρίας.

Ωστόσο, όλα τα Ασφαλιστικά Ταμεία, πλην του ΟΓΑ καλύπτουν για συνεδρίες αποκατάστασης λόγου ένα ποσό, το οποίο κυμαίνεται ανάλογα με τη φύση και ένταση του προβλήματος και ορίζεται με την έγκριση για λογοθεραπεία που το παιδί λαμβάνει αφού εξεταστεί από δημόσιο φορέα.

 

 

Πόσο καιρό (από την εκδήλωση του προβλήματος) μπορεί να περιμένει ένας γονέας ώσπου να αναζητήσει τη βοήθεια ειδικού;

 

Οι γονείς οφείλουν να ζητήσουν τη γνώμη των ειδικών, εφόσον έχουν αρχίσει οι ίδιοι να προβληματίζονται σοβαρά για τη λεκτική / επικοινωνιακή συμπεριφορά του παιδιού τους. Κι αυτό για δύο λόγους: α) όταν ο γονιός ανησυχεί μεταδίδει συνήθως το άγχος του στο παιδί, το οποίο με τη σειρά του στρεσάρεται, επιβαρύνεται συναισθηματικά και συχνά επιλέγει να περιορίσει την επικοινωνία του προκειμένου να μην εκτεθεί και β) τυχόν λάθος χειρισμοί που μπορεί να γίνουν από το γονιό στην προσπάθειά του να βοηθήσει το παιδί ενδέχεται να ενισχύσουν την ένταση του προβλήματος (όπως συμβαίνει για παράδειγμα στον τραυλισμό, εάν ο γονιός συμβουλεύει το παιδί που τραυλίζει να μιλά πιο αργά).

 

Ωστόσο, ιδιαίτερα χρήσιμη για το γονιό είναι σε κάθε περίπτωση η γνώμη των εκπαιδευτικών που εμπλέκονται με το παιδί. Οι νηπιαγωγοί στην προσχολική ηλικία και οι δάσκαλοι στη σχολική είναι αυτοί με τους οποίους πρέπει να γίνει η πρώτη συζήτηση και αυτοί θα επιβεβαιώσουν ή θα διαλύσουν τις ανησυχίες του γονιού, καθώς η γνώση και εμπειρία τους σε θέματα λόγου και μάθησης είναι μεγαλύτερη από αυτή του γονιού, αλλά επιπλέον, διαθέτουν τη δυνατότητα παρακολούθησης του παιδιού στην ομάδα των ομηλίκων του και μπορούν να διαπιστώσουν ευκολότερα τυχόν αποκλίσεις από τα αναμενόμενα για το μέσο όρο κάθε ηλικίας.

 

 

Πόσο καιρό περίπου διαρκεί ένα πρόγραμμα αποκατάστασης;

 

Ο χρόνος αποκατάστασης είναι συνάρτηση της φύσης του προβλήματος, του εύρους και της έντασης των συμπτωμάτων του και του χρόνου που επιλέγεται για την έναρξη του προγράμματος. Για παράδειγμα, τα προβλήματα της άρθρωσης (δυσλαλίες) έχουν μικρότερη διάρκεια αποκατάστασης απ’ ότι οι δυσκολίες γραμματικής και συντακτικού ή οι μαθησιακές δυσκολίες, οι οποίες εμμένουν περισσότερο. Επιπλέον, εάν η αξιολόγηση των δυσκολιών και ο σχεδιασμός του προγράμματος γίνει έγκαιρα (πριν διευρυνθούν οι δυσκολίες), το διάστημα που απαιτείται για την αποκατάσταση είναι συντομότερο, επομένως και το κόστος της λογοθεραπείας μικρότερο.

 

 

Πηγή: Κέντρο Λόγου ΕΥ ΛΕΓΕΙΝ

Δυσκολίες λόγου & συναίσθημα;

 

Τα περισσότερα προβλήματα Λόγου και Μάθησης, εάν δεν αποκατασταθούν εγκαίρως δημιουργούν, δευτερογενώς, κοινωνικοσυναισθηματικές δυσκολίες έως και διαγνώσιμες ψυχικές διαταραχές (του συναισθήματος, της συμπεριφοράς, της διαγωγής και αγχώδεις διαταραχές). Αξίζει να σημειωθεί, ότι πολλά παιδιά που παραπέμπονται στο Κέντρο Λόγου ΕΥ ΛΕΓΕΙΝ με αίτημα τη διερεύνηση διαταραχών λόγου ή/και μάθησης εκδηλώνουν έντονα τέτοιου τύπου συναισθηματικές δυσκολίες, οι οποίες απαιτούν την άμεση εμπλοκή ψυχολόγου προκειμένου να αποκατασταθούν.

 

 

Γιατί ένα πρόβλημα λόγου μπορεί να δημιουργήσει συναισθηματικές δυσκολίες;

 

Η ομαλή ανάπτυξη ενός παιδιού εκπορεύεται από την αρμονική συνεργασία και αλληλεπίδραση συγκεκριμένων αναπτυξιακών παραμέτρων όπως η φυσική, σωματική του ανάπτυξη, η ανάπτυξη της νοημοσύνης και τέλος η κοινωνική-συναισθηματική ανάπτυξη. Όταν σε κάποια από τις παραμέτρους αυτές διαπιστώνεται πρόβλημα, όλη η ανάπτυξη διαταράσσεται!

Ο λόγος, ως μία παράμετρος της ανάπτυξης ενός παιδιού συνδέεται στενά και με τις υπόλοιπες αναπτυξιακές παραμέτρους. Όντας το μέσον με το οποίο το παιδί επικοινωνεί με το έμψυχο περιβάλλον του, επηρεάζει την κοινωνικοσυναισθηματική ανάπτυξη, συμβάλλοντας έτσι καθοριστικά στην ψυχική υγεία του παιδιού. Μία δυσκολία στο λόγο εύκολα διακρίνεται και επηρεάζει σημαντικά (ειδικά στα πρώιμα στάδια ανάπτυξης) τις σχέσεις του παιδιού με τους συνομηλίκους του.

 

 

Ποια προβλήματα λόγου είναι πιθανότερο να οδηγήσουν σε συναισθηματικές διαταραχές;

 

Όλα τα προβλήματα λόγου ενδέχεται να δημιουργήσουν δευτερογενή συναισθηματικά προβλήματα.

 

Για παράδειγμα:

 

• Tο παιδί που μπερδεύει το ‘δ’ με το ‘β’, καθώς μιλά, βρίσκεται διαρκώς εκτεθειμένο! Η ομιλία του ακούγεται διαφορετική και, επιπλέον, δημιουργείται συχνά επικοινωνιακή σύγχυση όταν π.χ. αναφέρεται στον ‘δάσος’ ως ‘Βάσος’ ή όταν, θέλοντας να ονομάσει το ‘στρείδι’, λέει ‘στρίβει’ γεγονός που επίσης θα εκθέσει το παιδί. Εάν δε, το παιδί αυτό έχει ήδη ξεκινήσει τη σχολική φοίτηση, θα εκτίθεται και στο γραπτό του λόγο, απέναντι στο δάσκαλο, ο οποίος οφείλει να κοκκινίσει όλα τα λάθος ‘δ’ του γραπτού του και να τα αντικαταστήσει με ‘β’, στους συμμαθητές αλλά και στον ίδιο του τον εαυτό.

 

• Το παιδί που τραυλίζει εκτίθεται κάθε φορά που δυσκολεύεται να εκφραστεί. Αυτό του δημιουργεί ολοένα και μεγαλύτερο άγχος και, κατά συνέπεια, μεγαλύτερο πρόβλημα ροής, περισσότερα κομπιάσματα και μεγαλύτερη τάση κοινωνικής απομόνωσης.

 

• Το παιδί που αδυνατεί να εκφράσει με λόγια την σκέψη του απογοητεύεται, ματαιώνεται, δυσανασχετεί και σύντομα βρίσκει άλλους τρόπους παραβατικής συμπεριφοράς για να εκφραστεί και να εκτονωθεί ή αποσύρεται, παραιτείται και κλείνεται ‘στο καβούκι του’.

 

Και…ως γνωστό, προβλήματα συμπεριφοράς δεν νοούνται μόνο η επιθετική αρνητική συμπεριφορά που συχνά εκδηλώνεται προς άλλους, αλλά και η κατάθλιψη, η κυκλοθυμία, η απόσυρση από κάθε κοινωνικό περίγυρο. Πρόκειται για συμπεριφορές εξίσου προβληματικές, και πολλαπλά ανησυχητικές, εφόσον υποδηλώνουν ευρύτερη ψυχολογική διαταραχή ή, αλλιώς, κακή ψυχική υγεία του παιδιού.

 

 

Τι είδους συναισθηματικές δυσκολίες εκδηλώνουν τα παιδιά με διαταραχές στο λόγο;

 

• Τα παιδιά με διαταραχές στο λόγο δεν έχουν εξίσου αναπτυγμένο κίνητρο επικοινωνία με τα υπόλοιπα παιδιά. Εκδηλώνουν λιγότερες πρωτοβουλίες για επικοινωνία και συνήθως τις απευθύνουν σε ενήλικες και κατ’ιδίαν και όχι σε παιδιά της ηλικίας τους και δημοσίως. Αποφεύγουν τις συζητήσεις με πολλούς συνομιλητές, ο λόγος τους είναι λιτός και σύντομος, συχνά μιλούν χαμηλόφωνα, κρύβουν το στόμα με τα χέρια τους και μοιάζουν ντροπαλά.

 

• Τείνουν να μην ανταποκρίνονται στην επικοινωνιακή προσέγγιση συνομήλικων παιδιών δίχως προβλήματα λόγου, τα οποία προοπτικά σταματούν να τους απευθύνουν το λόγο και τους αποφεύγουν . Έρευνες δείχνουν ότι ήδη από την ηλικία των 3 ετών, τα παιδιά που δεν δυσκολεύονται στο λόγο προτιμούν να αλληλεπιδρούν με συνομήλικα παιδιά που έχουν κατάλληλες για την ηλικία τους γλωσσικές δεξιότητες, ενώ τα παιδιά με γλωσσικές διαταραχές προτιμούν να συνευρίσκονται με μικρότερα και πιο αδύναμα γλωσσικά παιδιά.

 

• Είναι συνήθως τα λιγότερο δημοφιλή παιδιά στον παιδικό σταθμό, το νηπιαγωγείο και το σχολείο. Κι αυτό γιατί οι συνομήλικοί τους ανιχνεύουν, εντοπίζουν την απόκλιση και δεν χάνουν αφορμή να την σχολιάσουν, ενίοτε και χλευαστικά. Αποδίδονται τότε, στα παιδιά με διαταραχές της ομιλίας, ιδιότητες ανυπόστατες όπως: χαζό, αδύναμο, άβουλο, φοβητσιάρικο, τεμπέλικο, άτομο που μπεμπεκίζει και ‘δεν παίρνει στροφές’. Η κοροϊδία εκδηλώνεται ξανά και ξανά, είτε ‘ανοιχτά’ είτε ‘συνωμοτικά’ και το παιδί την αντιλαμβάνεται και χάνει την αυτοεκτίμησή του.

 

• Τα παιδιά με προβλήματα ομιλίας δεν κάνουν συνήθως εύκολα φίλους, γεγονός που ενισχύει τη διάθεσή τους για κοινωνική απομόνωση και περιθωριοποίηση. Επιπλέον, ενδέχεται να αναπτύξουν εχθρική στάση απέναντι στα άλλα παιδιά, και να εμφανίσουν δυσκολίες προσαρμογής, επιθετικότητα, κλείσιμο στον εαυτό τους. Μεγαλώνοντας, από αντίδραση, προβαίνουν συχνά σε παραβατική συμπεριφορά (καταστροφές, βιαιοπραγίες, ενδεχομένως και μικροκλοπές) εκδηλώνοντας έτσι και αυτά την δική τους απόρριψη σε αυτούς που τα απέρριψαν και εξακολουθούν, πιθανότατα, να τα απορρίπτουν.

 

 

Σε ποια ηλικία εκδηλώνονται συνήθως οι συναισθηματικές δυσκολίες;

 

Στην περίπτωση που συζητάμε, οι συναισθηματικές δυσκολίες προκύπτουν δευτερογενώς σε παιδιά με προβλήματα λόγου τα οποία δεν έχουν αποκατασταθεί εγκαίρως. Το πότε θα προκύψουν είναι συνάρτηση πολλών παραγόντων που αφορούν τη σοβαρότητα και το εύρος των δυσκολιών στο λόγο και την επικοινωνία, το χρόνο εκδήλωσής τους και το διάστημα που μεσολαβεί εωσότου το παιδί δεχθεί βοήθεια, το έμψυχο περιβάλλον του παιδιού (πόσο υποστηρικοί είναι οι γονείς και εκπαιδευτικοί) και το χαρακτήρα του ίδιου του παιδιού. Ωστόσο, πιο ευάλωτες συναισθηματικά ηλικίες είναι η προσχολική έως και την ένταξη του παιδιού στο δημοτικό σχολείο και η εφηβεία.

 

 

Πού πρέπει να απευθυνθεί ο γονιός που θέλει να βοηθήσει το παιδί του;

 

Καταρχήν ο λογοπεδικός αξιολογεί τη φύση και το εύρος των δυσκολιών στο λόγο και την επικοινωνία. Στη συνέχεια, ψυχολόγος εκτιμά την ψυχοκοινωνική κατάσταση του παιδιού και εάν κριθεί αναγκαίο, παραπέμπει το παιδί για παιδοψυχιατρική εκτίμηση. Το καλύτερο πλαίσιο για να απευθυνθεί ένας γονιός είναι από δημόσιους φορείς το Κέντρο Ψυχικής Υγείας και το Κέντρο Ψυχικής Υγιεινής και από ιδιωτικούς φορείς τα κατά τόπους Κέντρα Λόγου που διαθέτουν Διεπιστημονική Ομάδα που στελεχώνεται από λογοθεραπευτές, γλωσσολόγους, ψυχολόγους, εργοθεραπευτές και ειδικούς παιδαγωγούς, έτσι ώστε να γίνει μία συνολική εκτίμηση των δυσκολιών του παιδιού και να προταθεί το πρόγραμμα αποκατάστασης που ανταποκρίνεται στις ιδιαίτερες ανάγκες του.

 

Πηγή: Κέντρο Λόγου ΕΥ ΛΕΓΕΙΝ

Πόσο να ανησυχώ για το λόγο του;

 

Πότε εμφανίζονται συνήθως τα προβλήματα στο λόγο;

 

Τα προβλήματα λόγου (επικοινωνίας ή μάθησης) καλύπτουν μια ευρεία γκάμα διαταραχών ανάλογα με το επίπεδο όπου εκδηλώνονται οι δυσκολίες (προφορικό ή γραπτό λόγο) και την αιτιολογία των δυσκολιών (δευτερογενή ή πρωτογενή προβλήματα). Δεδομένης λοιπόν της ποικιλίας των δυσκολιών και συνυπολογίζοντας το γεγονός ότι στην ομιλία, το λόγο και τη μάθηση, όπως και σε όλους τους ψυχοβιολογικούς τομείς, κάθε άτομο έχει το δικό του ρυθμό ανάπτυξης, καταλαβαίνει κανείς ότι δύσκολα μπορούν προσδιοριστούν συγκεκριμένες ηλικίες εμφάνισης των προβλημάτων. Ωστόσο, υπάρχουν κάποια χρονικά όρια τα οποία αν το παιδί υπερβεί, πρέπει οι γονείς να ζητήσουν τη γνώμη του ειδικού. Για παράδειγμα, τα περισσότερα παιδιά ξεκινούν να μιλούν λίγο μετά τα πρώτα τους γενέθλια. Κάποια άλλα καθυστερούν έως περίπου τα 2 χρόνια, δίχως αυτό να σημαίνει ότι είναι λιγότερο έξυπνα από τα πρώτα. Εάν όμως το παιδί συνεχίζει να μη μιλά μετά τα 2 χρόνια, καλό είναι να ζητηθεί η εκτίμηση ενός ειδικού στο λόγο (λογοπεδικού / λογοθεραπευτή – οι όροι χρησιμοποιούνται εναλλακτικά και δεν δηλώνουν διαφορετικές ειδικότητες).

 

 

Πώς μπορεί ο γονιός να διαπιστώσει εάν υπάρχει πρόβλημα στο λόγο;

 

Οι γονείς καλό είναι να βρίσκονται σε εγρήγορση και να παρατηρούν προσεκτικά τα παιδιά τους. Τα πλέον καθοριστικά χρόνια όσον αφορά την ανάπτυξη της ομιλίας και του προφορικού λόγου στο παιδί είναι από 1.6 – 4.6 χρονών (αντίστοιχα, όσον αφορά τον γραπτό λόγο, οι πιο καθοριστικές ηλικίες είναι οι τρεις πρώτες τάξεις του Δημοτικού σχολείου). Τα ανησυχητικά συμπτώματα στο λόγο του παιδιού είναι γλωσσικές συμπεριφορές (άρθρωση, λεξιλόγιο, σύνταξη) που εμφανίζονται με συστηματικότητα και είναι διαφορετικές από τις αναμενόμενες, κάτι που είναι ευκολότερο να εντοπίσει ένας γονιός που έχει μεγαλύτερα παιδιά και μπορεί να κάνει συγκρίσεις. Για τους γονείς που μεγαλώνουν το πρώτο τους παιδί, οι παιδίατροι και οι παιδαγωγοί των παιδικών σταθμών είναι αυτοί που θα τους βοηθήσουν να εντοπίσουν τυχόν αποκλίσεις/αδυναμίες στο λόγο και την επικοινωνία του παιδιού ώστε να απευθυνθούν στον Λογοπεδικό / Λογοθεραπευτή για αξιολόγηση.

 

 

Εάν εντοπιστούν προβλήματα, πού πρέπει να απευθυνθεί ένας γονιός;

 

Άνθρωποι που ειδικεύονται στη διάγνωση προβλημάτων λόγου και μάθησης απασχολούνται σε δημόσιους ή ιδιωτικούς φορείς. Αυτοί είναι αρμόδιοι για να αξιολογήσουν τις δυσκολίες των παιδιών και να βοηθήσουν στην επίλυσή τους, είτε με απλή συμβουλευτική στους γονείς (εφόσον πρόκειται για μικρές αδυναμίες που απαιτούν ενίσχυση) είτε με το σχεδιασμό και την εφαρμογή κατάλληλων προγραμμάτων αποκατάστασης (εάν πρόκειται για σοβαρότερες αδυναμίες). Μια έγκαιρη αντιμετώπιση εγγυάται μια πολύ πιο σύντομη αποκατάσταση και επιτρέπει στο παιδί να εξελιχθεί ομαλά σε γλωσσικό, συναισθηματικό, ακαδημαϊκό και κοινωνικό επίπεδο. Σκέψεις του τύπου «δεν πειράζει, μικρό είναι θα μιλήσει (ή θα διαβάσει / θα γράψει) αργότερα» ή «κι εγώ άργησα να μιλήσω» ή «κι εγώ είχα προβλήματα στο σχολείο» ή «είναι τεμπέλης, γι αυτό δεν προσπαθεί» εφησυχάζουν τους γονείς, καθυστερούν την επίλυση των προβλημάτων και συνήθως διογκώνουν το πρόβλημα. Τα παιδιά με δυσκολίες στο λόγο και τη μάθηση πρέπει να εντοπίζονται έγκαιρα και να δουλεύονται με συστηματικότητα και υπευθυνότητα από πλευράς ειδικών. Παρόλο που στη χώρα μας δεν υπάρχουν επαρκείς δημόσιες παροχές, τα ασφαλιστικά ταμεία φροντίζουν ώστε να καλύπτεται μεγάλο μέρος των δαπανών που απαιτούνται για λογοθεραπεία από το γονέα. Για το λόγο αυτό, δεν υπάρχει κανένας λόγος να καθυστερεί η αποκατάσταση προβλημάτων λόγου και μάθησης στο παιδί που δυσκολεύεται.

 

Πηγή: Κέντρο Λόγου ΕΥ ΛΕΓΕΙΝ

Ερωτηματολόγιο δυσκολιών μάθησης;

• Δυσκολεύεται να επαναλάβει πολυσύλλαβες λέξεις ή μεγάλες προτάσεις;

 

• Δυσκολεύεται να αφηγηθεί κάτι που του συνέβη, ένα παραμύθι, μία ταινία;

 

• Δυσκολεύεται να ακολουθεί σύνθετες οδηγίες (καθημερινότητα, οδηγίες ασκήσεων, κ.ά);

 

• Δυσκολεύτηκε να μάθει το αλφάβητο, την ώρα, τις εποχές, τις ημέρες, τους μήνες;

 

• Εξακολουθεί να διαβάζει συλλαβιστά ή αργά;

 

• Κάνει λάθη κατά την ανάγνωση; Ακούγοντάς τον να διαβάζει, καταλαβαίνει κανείς το νόημα;

 

• Δυσκολεύεται να κατανοήσει και να αφηγηθεί ό,τι διαβάζει;

 

• Γράφει αργά; Δεν προλαβαίνει να ολοκληρώσει τις γραπτές εργασίες στη σχολική τάξη;

 

• Εξακολουθεί να παραλείπει γράμματα στις λέξεις του;

 

• Το γραπτό του είναι δυσανάγνωστο; Διαβάζοντάς το, καταλαβαίνει κανείς τι γράφει;

 

• Δυσκολεύεται και κάνει λάθη στην αντιγραφή (από πίνακα ή βιβλίο);

 

• Κάνει λάθη στην καθημερινή ορθογραφία;

 

• Στα γραπτά του κείμενα, λείπουν τα σημεία στίξης, οι τόνοι, κάποιες λέξεις / συλλαβές;

 

• Εξακολουθεί να χρησιμοποιεί τα δάχτυλά του στην εκτέλεση αριθμητικών πράξεων;

 

• Δυσκολεύεται στην προπαίδεια;

 

• Δυσκολεύεται στη επίλυση προβλημάτων;

 

• Δυσκολεύεται να συγκεντρωθεί; Αφαιρείται συχνά στη σχολική τάξη ή κατά τη μελέτη στο σπίτι;

 

• Οι δυσκολίες φαίνεται να αυξάνουν όσο περνά ο καιρός;

 

• Πηγαίνει ευχάριστα στο σχολείο; Μιλάει για ό,τι συμβαίνει εκεί;

 

Λάβετε υπόψη σας ότι κανένα παιδί που χρήζει ειδικής βοήθειας στο λόγο και τη μάθηση δεν παρουσιάζει όλα τα παραπάνω συμπτώματα, ενώ πολλά παιδιά μπορεί να εκδηλώνουν 1 ή 2 από τις παραπάνω δυσκολίες δίχως να υπάρχει πρόβλημα στην ανάπτυξη του λόγου τους ή την ακαδημαϊκή τους επίδοση. Επιπλέον, ορισμένα από τα παραπάνω συμπτώματα, ενώ είναι απολύτως δικαιολογημένα στις πρώτες σχολικές τάξεις, συνιστούν λόγο ανησυχίας εάν συνεχίσουν να εκδηλώνονται και στις μεγαλύτερες τάξεις. Εάν ωστόσο το παιδί σας εκδηλώνει κάποια από τα παραπάνω συμπτώματα, συζητήστε με τους εκπαιδευτικούς της σχολικής τάξης και εάν επιβεβαιώσουν τις ανησυχίες σας συμφωνώντας ότι υπάρχει λόγος περαιτέρω διερεύνησης, απευθυνθείτε σε κάποιον από τους αρμόδιους δημόσιους φορείς ή σε ιδιωτικό Κέντρο Λόγου, ζητώντας αξιολόγηση των δυσκολιών.

 

Πηγή: Κέντρο Λόγου ΕΥ ΛΕΓΕΙΝ

Ερωτηματολόγιο δυσκολιών λόγου;

• Άργησε να μιλήσει; (Μίλησε μετά τα 2 έτη;)

 

• Αποφεύγει να μιλάει, απαντά μονολεκτικά ή σύντομα όταν του απευθύνεται ο λόγος;

 

• Έχει δυσκολίες στην άρθρωση (αλλάζει κάποιος ήχους, δεν αρθρώνει ορισμένα σύμφωνα);

 

• Δυσκολεύεται να επαναλάβει πολυσύλλαβες λέξεις, λέξεις με πολλά σύμφωνα και μεγάλες προτάσεις;

 

• Δυσκολεύεται στη σύνταξη / γραμματική της πρότασης (ξεχνά άρθρα και άλλες μικρές λέξεις, κάνει λάθει στις καταλήξεις των λέξεων);

 

• Δυσκολεύεται να αφηγηθεί κάτι που του συνέβη ή ένα παραμύθι;

 

• «Κολλάει» και επαναλαμβάνει πολλές φορές την αρχή μιας πρότασης ή μιας λέξης;

 

• Δυσκολεύεται να κατανοήσει και να ακολουθήσει οδηγίες;

 

• Δυσκολεύεται να μάθει ποιήματα ή τραγούδια;

 

• Δυσκολεύεται να αναπαραστήσει ό,τι επιχειρεί να ζωγραφίσει (πχ. άνθρωπο, σπίτι);

 

• Δυσκολεύεται να αντιγράψει σχήματα ή ό,τι άλλο του σχεδιάζετε;

 

• Δυσκολεύεται στις λεπτές κινήσεις των δακτύλων (να πιάσει μολύβι, να κόψει με το ψαλίδι, να συλλάβει πολύ μικρά αντικείμενα);

 

• Δυσκολεύεται να δέσει τα κορδόνια του, να κουμπώσει τα ρούχα του, να ντυθεί με μια σειρά, παρόλο που επανειλημμένα του έχετε δείξει πώς να το κάνει;

 

• Είναι απρόθυμο να πάει στον παιδικό σταθμό / νηπιαγωγείο;

 

• Εκδηλώνει συχνά ξεσπάσματα, νεύρα, απογοήτευση δίχως προφανή λόγο;

 

Λάβετε υπόψη σας ότι κανένα παιδί που χρήζει ειδικής βοήθειας στο λόγο και τη μάθηση δεν παρουσιάζει όλα τα παραπάνω συμπτώματα, ενώ πολλά παιδιά μπορεί να εκδηλώνουν 1 ή 2 από τις παραπάνω δυσκολίες δίχως να υπάρχει πρόβλημα στην ανάπτυξη του λόγου τους. Επιπλέον, ορισμένα από τα παραπάνω συμπτώματα, ενώ είναι απολύτως δικαιολογημένα στις μικρότερες ηλικίες, συνιστούν λόγο ανησυχίας εάν συνεχίσουν να εκδηλώνονται στις μεγαλύτερες. Εάν ωστόσο το παιδί σας εκδηλώνει κάποια από τα παραπάνω συμπτώματα, συζητήστε με τους εκπαιδευτικούς της προσχολικής αγωγής και εάν επιβεβαιώσουν τις ανησυχίες σας συμφωνώντας ότι υπάρχει λόγος περαιτέρω διερεύνησης, απευθυνθείτε σε κάποιον από τους αρμόδιους δημόσιους φορείς ή σε ιδιωτικό Κέντρο Λόγου, ζητώντας αξιολόγηση των δυσκολιών.

 

Πηγή: Κέντρο Λόγου ΕΥ ΛΕΓΕΙΝ

Άγιε Βασίλη τι κρατάς;

Η άφιξη του Αϊ-Βασίλη, κάθε πρώτη του χρόνου, επιβαρύνει με μια επιπλέον ευθύνη τους γονείς: την επιλογή του πρωτοχρονιάτικου δώρου. Ευθύνη διόλου ασήμαντη, αν σκεφτεί κανείς την τεράστια ποικιλία παιχνιδιών που διατίθενται στην αγορά για παιδιά όλων των ηλικιών. Μέσω την τηλεόρασης κυρίως, οι εταιρείες παιχνιδιών έχουν επιμελώς φροντίσει, μήνες πριν, να προβάλουν τα προϊόντα τους. Έτσι, τα περισσότερα παιδιά, επηρεασμένα από τις διαφημίσεις, ή τους εξίσου παιχνιδο-καταναλωτικούς φίλους τους, έχουν προαποφασίσει ποιο παιχνίδι επιθυμούν και φροντίζουν συνήθως να δηλώσουν σαφώς, προφορικώς ή εγγράφως, την επιλογή τους. Τα περιθώρια προσωπικής επιλογής φαντάζουν μάλλον στενόχωρα για τον γονιό-Αϊ-Βασίλη.

 

Δεδομένου ότι τα παιδιά περνούν και πρέπει να περνούν το μεγαλύτερο μέρος του ελεύθερου χρόνου παίζοντας, το ζήτημα που ανακύπτει είναι με βάση ποια κριτήρια θα πρέπει τελικά να γίνει η επιλογή του παιχνιδιού. Φαίνεται πως δύο παράγοντες προέχουν:

 

 

Ο παράγοντας που αφορά την επιλογή παιχνιδιού από το ίδιο το παιδί: ΕΠΙΘΥΜΙΑ

 

   Tο παιχνίδι να είναι επιθυμητό και να ευχαριστεί το παιδί -και εδώ είναι που  παρεμβαίνουν τα Μ. Μ. Ε., φροντίζοντας, η μαγεία της εικόνας και του ήχου να κάνει και το πιο πληκτικό παιχνίδι να φαντάζει απίστευτα θελκτικό και άρα επιθυμητό από το παιδί-καταναλωτή. Ωστόσο, συνετό θα ήταν, κάποια παιχνίδια να έχουν εκ των προτέρων αποκλειστεί από τη λίστα των παιδικών επιλογών, όχι δια απαγορεύσεων του τύπου «αυτό αποκλείεται!» αλλά ως μη ανταποκρινόμενα στις προδιαγραφές των παιχνιδιών της οικογενείας, στη βάση κριτηρίων τα οποία οφείλουμε να έχουμε ήδη επακριβώς προσδιορίσει στο παιδί: «δεν θα έχουμε στο σπίτι μας παιχνίδια βίας, εφόσον κανείς μας δεν είναι βίαιος» ή «δεν θα αγοράζουμε παιχνίδια για έναν μόνο παίκτη, αφού μας αρέσει να παίζουμε όλοι μαζί» (απαραίτητη προϋπόθεση βέβαια, όντως να μην είμαστε βίαιοι και όντως να επιθυμούμε να παίζουμε με το παιδί!). Σε ορισμένα δε παιχνίδια, τα οποία εμπίπτουν στις οικογενειακές προδιαγραφές αλλά υπερβαίνουν μακράν το οικογενειακό βαλάντιο, καλό θα ήταν να συζητήσουμε με το παιδί για το υψηλό κόστος του παιχνιδιού και να ζητήσουμε ενδεχομένως τη συμμετοχή του στα έξοδα, με χρήματα από τις οικονομίες του, εφόσον οπωσδήποτε επιθυμεί το συγκεκριμένο πανάκριβο δώρο.

 

 

Ο παράγοντας που αφορά την επιλογή παιχνιδιού από τον ενήλικα: ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ

 

Να υπάρχει δυνατότητα μέσω του παιχνιδιού το παιδί να αποκομίσει κάποιο όφελος. Ο παιχνίδι θα πρέπει να αναπτύσσει τις γνωστικές και κοινωνικές δεξιότητες του παιδιού, να βοηθά στην υγιή συναισθηματική του ανάπτυξη. Θα πρέπει ακόμη να εκπληρώνει κάποιους στόχους, δεδομένης της ηλικίας και του εξελικτικού σταδίου στο οποίο βρίσκεται το παιδί.

 

Έτσι, στις πολύ μικρές ηλικίες, οι δραστηριότητες που απαιτούν τα παιχνίδια πρέπει να εστιάζουν στην ανάπτυξη της οπτικοχωρικής αντίληψης, του οπτικοκινητικού συντονισμού, της αισθητηριακής αντίληψης, της ανάπτυξης των λεπτών κινήσεων,. του λόγου και της ακοής. Αργότερα οι στόχοι αλλάζουν ποσοτικά αλλά, κυρίως, ποιοτικά: τα παιχνίδια πρέπει να στοχεύουν στην ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων, στην ομαδικότητα, αλλά και στην ανάπτυξη της δομής του λόγου, στην εξάσκηση περισσότερο περίπλοκων κινήσεων, κ.λπ.

 

Σε κάθε ηλικία, καλό θα είναι να απαιτείται η ενεργός συμμετοχή του παιδιού, για να μπορεί το παιχνίδι να λειτουργήσει ή να συνεχιστεί. Όμορφα παιχνίδια που απαιτούν απλώς το γύρισμα ενός διακόπτη για να τεθούν σε λειτουργία και κάνουν τα υπόλοιπα μόνα τους, αφήνοντας το παιδί να παρακολουθεί αμέτοχο την εξέλιξη του παιχνιδιού, δεν έχουν να προσφέρουν πολλά και γρήγορα καταλήγουν στο πατάρι. Το παιχνίδι πρέπει να ζουλιέται, να βιδώνεται, να κουμπώνεται, να συνδυάζεται, να πατιούνται διακόπτες και κουμπιά, να ακούγεται, να παρατηρείται, να ακολουθούνται οι κανόνες και οι οδηγίες του, να παρέχει επιβράβευση, αλλά και να «τιμωρεί» με κακή επίδοση τους παραβάτες.

 

Λίγο πριν βγείτε στην αγορά λοιπόν για τα δώρα της πρωτοχρονιάς, καλό θα είναι να λάβετε υπόψη σας τα εξής:

 

• Επειδή τα ‘χρήσιμα’ παιχνίδια (αυτά που συμβάλλουν στην ευρύτερη γνωστική και ψυχοκοινωνική ανάπτυξη του παιδιού) με την πρώτη ματιά δεν είναι τόσο δελεαστικά, για να κινητοποιήσετε το παιδί θα πρέπει, ως γονείς, να αναλάβετε τον ενεργό ρόλο του πρώτου συμπαίκτη, βοηθώντας το αρχικά να καταλάβει τις οδηγίες και εν συνεχεία να αποκτήσει πραγματικό ενδιαφέρον για το συγκεκριμένο παιχνίδι. Εμπλακείτε λοιπόν στο παιχνίδι του, εφόσον βέβαια το παιδί επιθυμεί πράγματι κάτι τέτοιο, και μεταδώστε του τον ενθουσιασμό σας, γνώσεις και πληροφορίες.

 

• Προκειμένου να αποφασίσετε εάν το δώρο που ενδιαφέρει εσάς ή το παιδί σας είναι κατάλληλο και για την ηλικία του, σκόπιμο είναι να ελέγξετε τη συσκευασία του δώρου. Στις περισσότερες συσκευασίες αναγράφεται η ηλικία στην οποία απευθύνεται το συγκεκριμένο προϊόν. Οι κατασκευαστές τους γνωρίζουν καλά τις ανάγκες του παιδιού στα διάφορα εξελικτικά στάδια. Ωστόσο, μένει σ΄ εσάς να αξιολογήσετε τις ιδιαιτερότητες (ικανότητες και αδυναμίες) του δικού σας παιδιού και να κρίνετε εάν όντως το δώρο ‘της ηλικίας του’ του ταιριάζει.

 

• Για να αποφευχθούν οι –συχνά- παράλογες απαιτήσεις των παιδιών για πολύ ακριβά δώρα, είναι χρήσιμο να ενημερώνουμε εκ των προτέρων το παιδί για το ύψος του χρηματικού ποσού που μπορούμε να διαθέσουμε και να του ζητούμε να το σεβαστεί. Εάν στην οικογένεια υπάρχουν περισσότερα από ένα παιδιά, θα πρέπει το συνολικό χρηματικό ποσό που προορίζεται για δώρα να ισομοιραστεί, για να μην αισθανθεί κανένα από τα παιδιά ότι αδικήθηκε.

 

• Ένα δώρο μπορεί να λειτουργήσει ταυτόχρονα ως σημαντικός ενισχυτής των προσπαθειών που καταβάλλει το παιδί στο σχολείο. Για να επιτευχθεί κάτι τέτοιο, θα πρέπει βέβαια να έχει προηγηθεί μία συμφωνία μεταξύ γονέα και παιδιού, βάσει της οποίας, η επίτευξη ενός συγκεκριμένου στόχου θα έχει ως αποτέλεσμα την επιβράβευση μέσω ενός δώρου. Να θυμάστε, ότι για να τηρηθεί η συμφωνία θα πρέπει να οριστούν εξαρχής και με σαφήνεια, τόσο ο προς επίτευξη στόχος και το δώρο που θα ακολουθήσει, όσο και η χρονική στιγμή στην οποία αυτό θα αγοραστεί.

 

Την περίοδο των Χριστουγέννων τα περισσότερα παιδιά συγκεντρώνουν ένα μεγάλο αριθμό δώρων. Η συνήθης, δικαιολογημένη τους αντίδραση είναι η εξής: ασχολούνται με το καθένα από αυτά για λίγη ώρα και μετά, λόγω της αυξημένης περιέργειάς τους, ανοίγουν, περιεργάζονται και ασχολούνται για λίγο με το επόμενο. Προκειμένου να αποφευχθεί το φαινόμενο αυτό, είναι σκόπιμο –αν και όχι πάντα εφικτό- τις περιόδους των γιορτών οι γονείς να κρατούν ορισμένα δώρα και να τα εμφανίζουν στα παιδιά ένα- ένα και μετά τη μεσολάβηση ενός ικανοποιητικού χρονικού διαστήματος, στο οποίο το παιδί θα έχει προλάβει να ασχοληθεί αρκετά με το προηγούμενο δώρο. Εάν δεν τα καταφέρετε ωστόσο, μετά το τέλος των εορτών, συζητήστε με το παιδί και ζητήστε του να επιλέξει ποια από τα δώρα του θέλει να κρατήσει για τον Ιανουάριο, για παράδειγμα. Τα υπόλοιπα, θα απομακρυνθούν σε μια κούτα στο πατάρι, ως το Φεβρουάριο, όπου θα επιλεγούν εκ νέου τα παιχνίδια που το παιδί επιθυμεί για το μήνα.

 

 

Πηγή: Κέντρο Λόγου ΕΥ ΛΕΓΕΙΝ

Ψυχογενής Ανορεξία

 

Οι νηστείες που έχουν καθιερώσει οι διάφορες θρησκείες ή οι θυσίες τροφής των διαφόρων λαών προς τους θεούς, αναδεικνύουν το σημαντικό ρόλο που παίζει η διατροφή σε κάθε πολιτισμό. Καταρχήν πρόκειται για μία διαδικασία που έχει έναν επικοινωνιακό χαρακτήρα, καθώς από την αρχή της ζωής η διατροφή απαιτεί την αλληλεπίδραση τουλάχιστον δύο ατόμων – βρέφους και μητέρας – και επηρεάζει σημαντικά το είδος του δεσμού που θα αναπτύξουν. Καθώς το άτομο μεγαλώνει, παρατηρούμε ότι η διαδικασία της διατροφής αρχίζει να συνδέεται στενά με δύο αισθήματα, την πείνα και την όρεξη. Και ενώ η πρώτη αποτελεί την κινητήρια δύναμη για την εύρεση τροφής, η δεύτερη επηρεάζεται σημαντικά από τη συναισθηματική κατάσταση και την ψυχολογική διάθεση του ατόμου και γι’ αυτό, όταν αναφερόμαστε σε διαταραχές διατροφής, δεν μπορούμε να παραβλέψουμε το ρόλο της.

 

Κατά την έναρξη της εφηβείας, τα περισσότερα κορίτσια αρχίζουν να ασχολούνται με την εμφάνισή τους – κάτι που μέχρι τότε δεν τα ενδιέφερε ιδιαίτερα – και κάνουν προσπάθειες για να γίνουν ελκυστικά. Καθώς συντελούνται ραγδαίες και απότομες αλλαγές στο σώμα τους, αρχίζουν συχνά να κυριεύονται από το φόβο της υπερβολικής αύξησης των διαστάσεών τους. Προκειμένου να αποφύγουν αυτό τον κίνδυνο, αρχίζουν να εφαρμόζουν αυστηρές δίαιτες και να βιώνουν περιόδους έντονου άγχους και θλίψης. Η διαταραχή του συναισθήματος κατά την περίοδο αυτή είναι δυνατό να οδηγήσει ορισμένα άτομα, κυρίως κορίτσια, στην εκδήλωση της ψυχογενούς ανορεξίας.

 

Η διάγνωση της ψυχογενούς ανορεξίας δεν μπορεί να βασιστεί απλά και μόνο στην εικόνα της υπερβολικής σωματικής αδυναμίας που μπορεί να παρουσιάζει κάποιο άτομο. Για να προχωρήσουμε σε διάγνωση, θα πρέπει αρχικά να βεβαιωθούμε ότι η εικόνα αυτή δεν είναι αποτέλεσμα κάποιας άλλης ψυχικής διαταραχής (π.χ. κατάθλιψη) ή σωματικής ασθένειας (π.χ. υπερθυρεοειδισμός). Στη συνέχεια, θα πρέπει να εξετάσουμε την εικόνα που έχει σχηματίσει το άτομο αυτό για το σώμα του. Το σημείο αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία, καθώς τα άτομα με ψυχογενή ανορεξία, παρόλο που έχουν βάρος χαμηλότερο τουλάχιστον κατά 25% από το μέσο όρο, θεωρούν τους εαυτούς τους παχείς και εναντιώνονται στην αύξηση του βάρους τους. Ακόμη και στην περίπτωση που εξακολουθούν να χάνουν βάρος, ο φόβος της παχυσαρκίας διατηρείται.

 

Διάφορες θεωρίες έχουν αναπτυχθεί προκειμένου να ερμηνεύσουν την εμφάνιση της ψυχογενούς ανορεξίας. Οι θεωρίες που επικεντρώνονται στους βιολογικούς παράγοντες δίνουν έμφαση στην ύπαρξη κάποιας γενετικής προδιάθεσης, υποστηρίζοντας ότι οι ανορεκτικοί έχουν κληρονομήσει την προδιάθεση να αντιδρούν σε πιεστικές καταστάσεις μέσω της αποφυγής.

 

Από την άλλη πλευρά, οι κοινωνικές θεωρίες προκειμένου να ερμηνεύσουν την εμφάνιση της ψυχογενούς ανορεξίας, δίνουν έμφαση στους κοινωνικούς παράγοντες, χρησιμοποιώντας ως επιχείρημα επιδημιολογικά στοιχεία, τα οποία δείχνουν ότι η ψυχογενής ανορεξία εμφανίζεται κυρίως σε κορίτσια των μεσοαστικών οικογενειών του δυτικού κόσμου. Αξίζει να σημειωθεί, ότι η ψυχογενής ανορεξία δεν παρατηρείται σε χώρες του «τρίτου» κόσμου.

 

Οι ψυχολογικές θεωρίες επικεντρώνονται κυρίως στο οικογενειακό σύστημα. Θεωρούν ότι οι έφηβες με ψυχογενή ανορεξία προέρχονται από δυσλειτουργικές οικογένειες, οι οποίες εμποδίζουν την προσαρμογή τους στις μεγάλες αλλαγές που συντελούνται την περίοδο αυτή. Πιο αναλυτικά, υποστηρίζουν ότι οι γονείς των ανορεκτικών ατόμων δεν αντιλαμβάνονται τα μηνύματα που στέλνει το παιδί, από τη βρεφική ακόμη ηλικία, αλλά εμμένουν στη δική τους ερμηνεία και επιβάλλουν την παρέμβαση που οι ίδιοι θεωρούν ως σωστή. Το παιδί καθώς μεγαλώνει παρουσιάζει την ιδανική εικόνα, εφόσον συμπεριφέρεται όπως θέλουν οι γονείς του. Όταν όμως μπει στη εφηβεία και φτάσει στην εποχή της ανεξαρτητοποίησης, επιχειρεί ενέργειες που οδηγούν σε ανεπιθύμητα αποτελέσματα, καθώς δεν έχει μάθει να λειτουργεί ως ξεχωριστεί οντότητα.

 

Επειδή τα αίτια της ψυχογενούς ανορεξίας είναι πολλά και διαφορετικά στην κάθε περίπτωση, η θεραπεία του ανορεκτικού παιδιού θα πρέπει να στοχεύει στην ανάδειξη των συγκεκριμένων παραγόντων που οδηγούν στην εμφάνιση της διαταραχής και να μη βασίζεται σε πρόωρες ερμηνείες που προκύπτουν από την υποστήριξη μιας συγκεκριμένης θεωρητικής κατεύθυνσης. Ο θεραπευτής λοιπόν θα πρέπει να υποστηρίξει το παιδί στην προσπάθειά του να εξερευνήσει τον εαυτό του και να βρει προσωπικές λύσεις. Παράλληλα, η δουλειά με την οικογένεια φαίνεται να παίζει σημαντικό ρόλο, καθώς συμβάλλει στην αλληλοκατανόηση των μελών και στην αναπροσαρμογή των μεταξύ τους σχέσεων.

 

 

Πηγή: Κέντρο Λόγου ΕΥ ΛΕΓΕΙΝ

Καλοκαίρι: απαλλαγή από την πάνα

Οι θερμές καλοκαιρινές μέρες, οι μέρες των διακοπών κυρίως, όταν τα παιδιά ευχαρίστως τρέχουν και παίζουν γυμνά στην παραλία ή αλλού, είναι μάλλον η καλύτερη περίοδος για την πρώτη απόπειρα απαλλαγής από τις πάνες

 

Καθοριστικός παράγοντας για την επιτυχία της απόπειρας είναι η επιλογή της κατάλληλης στιγμής. Επιλέξτε γι’ αυτό μια περίοδο που το παιδί σας θα είναι σε καλή διάθεση, και δεν βιώνει έντονες καταστάσεις ή σημαντικές οικογενειακές αλλαγές, όπως π.χ. τη γέννηση ενός αδελφού/ής.

 

Η ηλικία που προτείνεται συνήθως για μια πρώτη εξοικείωση με το γιο-γιο, που προοδευτικά θα απαλλάξει το παιδί από την πάνα, είναι οι 18 μήνες. Αυτό δεν σημαίνει ότι με τη συμπλήρωση των 18 μηνών θα πρέπει να αρχίσετε να πιέζετε το παιδί να βγάλει την πάνα. Η συμπεριφορά του παιδιού θα σας δηλώσει πότε το ίδιο είναι έτοιμο για μια τέτοια αλλαγή. Όταν το παιδί παραμένει στεγνό για μερικές ώρες ή μετά από ένα σύντομο υπνάκο, όταν αρχίσει να αναγνωρίζει και να δηλώνει, λεκτικά ή όχι, την επιθυμία του να κάνει τσίσα ή κακά, όταν δείξει ενδιαφέρον για το χώρο της τουαλέτας και τη χρήση της, τότε μάλλον έχει ωριμάσει αρκετά ώστε να δεχτεί το γιογιό. Στην περίπτωση αυτή, χρήσιμο είναι να γνωρίζετε ορισμένες πρακτικές συμβουλές.

 

• Ανακοινώστε με ενθουσιασμό στο παιδί ότι πρόκειται να του αγοράσετε δώρο ένα γιογιό, εξηγώντας τη χρήση του, αλλά δίχως να μεγεθύνετε την αναγκαιότητά του. Βγείτε μαζί στην αγορά και διαλέξτε το νέο γιογιό του. Λάβετε σημαντικά υπόψη σας την επιλογή του παιδιού: το γιογιό θα πρέπει να του αρέσει και όχι να το φοβίζει.

 

• Αργότερα, όταν το παιδί εξοικειωθεί με τη χρήση του γιογιό, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε εναλλακτικά και ένα παιδικό καθισματάκι, που θα τοποθετήσετε στη λεκάνη της τουαλέτας, και ένα μικρό σκαλοπάτι, ώστε να σκαρφαλώνει και να ακουμπά εκεί τα ποδαράκια του. (Και τα δύο διατίθενται στην αγορά.) Έτσι, και εσείς δεν θα ανησυχείτε για πιθανό ατύχημα, αλλά και το παιδί θα ξεπεράσει το φόβο του τεράστιου γι’ αυτό κενού της τουαλέτας.

 

• Επειδή τα παιδιά πρώτα ελέγχουν το έντερο και μετά την κύστη τους, η πρώτη φάση εκμάθησης αφορά τη χρήση του γιογιό, όταν το παιδί θέλει να κάνει κακά.

 

• Καλό είναι να έχετε αρκετά βρακάκια και παντελονάκια με λάστιχο στη μέση ώστε να κατεβαίνουν γρήγορα σε κάθε….. ανάγκη.

 

• Για τ’ αγοράκια, οι μπαμπάδες είναι πιο αρμόδιοι να δείξουν τη χρήση της τουαλέτας, είτε όρθια, απλώνοντας λίγο χαρτί στο γιογιό και «σημαδεύοντας» το, είτε καθιστά. Και στις δύο περιπτώσεις, καλό θα είναι να τονιστεί στο παιδί η αναγκαιότητα της υγιεινής του χώρου, δίχως ωστόσο να επιμείνουμε σ’ αυτό, κατά τη διάρκεια αυτής της πρώτης φάσης εκμάθησης-εξοικείωσης με την τουαλέτα.

 

• Ενθαρρύνετε το παιδί να κάθεται στο γιογιό κάθε δύο ώρες περίπου. Χειροκροτήστε το και κάντε την όλη διαδικασία ευχάριστη, επιβραβεύοντάς το. Η επιβράβευση είναι πολύ σημαντική και η εφαρμογή της έχει άριστα αποτελέσματα. Υποσχεθείτε και χαρίστε του ένα καινούριο παιχνίδι, μια βόλτα στο πάρκο, πολύχρωμα αυτοκόλλητα ή ακόμη ψάξτε να βρείτε εσώρουχο με τους αγαπημένους του ήρωες.

 

• Το παιδί θα πρέπει πάντα να γνωρίζει πού βρίσκεται το γιογιό του, ώστε να μπορεί να το χρησιμοποιήσει σε περίπτωση ανάγκης. Σκεφτείτε επίσης το ενδεχόμενο το παιδί να ντρέπεται να χρησιμοποιήσει το γιογιό μπροστά σε άλλους. Στην περίπτωση αυτή, τοποθετήστε το γιογιό λίγο παράμερα, και απομακρυνθείτε και εσείς από το οπτικό πεδίο του παιδιού. Ίσως τότε τα καταφέρει καλύτερα.

 

• Όσο για τις βόλτες σας και τις ώρες εκτός σπιτιού, θα σας βοηθήσουν αρκετά οι πάνες-βρακάκια που ανεβοκατεβαίνουν εύκολα, διαθέτοντας την απορροφητικότητα της πάνας.

 

• Οι πρώτες «στεγνές» νύχτες, όταν το παιδί ξυπνά το πρωί με στεγνή πάνα, δίνουν το σινιάλο για να αρχίσει η διαπαιδαγώγηση και για την παύση της νυχτερινής ενούρησης, η οποία ενδέχεται να σας ταλαιπωρήσει λίγο περισσότερο. Βάλτε το παιδί στο γιογιό πριν πέσει για ύπνο και αμέσως μόλις ξυπνήσει το πρωί. Τα «ατυχήματα» θα είναι μάλλον συχνά, κυρίως στην αρχή, γι’ αυτό οι πολλές αλλαξιές (πυτζάμες, σεντόνια, προστατευτικό κάλυμμα) είναι απαραίτητες. Και εδώ βέβαια, πολύ σημαντική είναι η ενθουσιώδης επιβράβευση σε κάθε επιτυχία.

 

• Φυσικά αναμενόμενα είναι, όπως άλλωστε σε κάθε διαδικασία μάθησης, και τα πισωγυρίσματα του παιδιού. Εφόσον αυτά δεν είναι συστηματικά ή χρόνια οφείλετε απλώς να τα αποδεχτείτε. Ορισμένες φορές το παιδί ενδέχεται να παλινδρομήσει γιατί είναι αρκετά κουρασμένο, αγχωμένο, αναστατωμένο ίσως από κάποια αλλαγή. Σκεφτείτε βέβαια και το ενδεχόμενο ανεπαρκούς ωριμότητας. Ίσως εσείς βιαστήκατε πολύ.

 

Σε κάθε περίπτωση, οπλιστείτε με υπομονή και επιμονή. Καλή επιτυχία!

 

 

Πηγή: Κέντρο Λόγου ΕΥ ΛΕΓΕΙΝ